Aρχική / Πρόσωπα/Πορτρέτα / Καθηγήτριες και Καθηγητές / Χέλμουτ Γκρόιλιχ / Βιογραφικά στοιχεία
Από το 1941 έως 1944, ο Χέλμουτ Γκρόιλιχ διετέλεσε καθηγητής στη Γερμανική Σχολή Αθηνών διδάσκοντας Γερμανική Γλώσσα, Ιστορία, Εθνική Πολιτική Αγωγή, Γυμναστική και Γεωγραφία. Στη συνέχεια, θα σας παρουσιάσουμε τον κύριο Γκρόιλιχ, στρατιώτη της Βέρμαχτ, καλό οικογενειάρχη και στοργικό πατέρα τριών παιδιών, διευθυντή τμημάτων εκμάθησης της γερμανικής γλώσσας στην Κρήτη και παθιασμένο εκπαιδευτικό.
✎ Αλεξάνδρα-Ηλιάνα Δημητριάδη, Ηλέκτρα Μαυρίδη, Αλίκη Πορτοσάλτε
Εθνικότητα και οικογενειακή κατάσταση
Γεννημένος στο Μπρέσλαου του τότε Γερμανικού Ράιχ.
Παντρεμένος με την Ίρμγκαρντ Γκρόιλιχ.
Το 1943, τα τρία παιδιά του ζεύγους είναι έξι, τεσσάρων και δύο χρονών, αντίστοιχα.
Ένα τέταρτο παιδί πεθαίνει στη γέννα το 1943.
Στρατιώτης της Βέρμαχτ στην Πολωνία (1939), στη Γαλλία (χειμώνας 1939-1940) και στην Ουγγαρία (1940).
Διδακτική δραστηριότητα στη Γερμανική Σχολή Αθηνών
Κατά τη θητεία του στη ΓΣΑ, ο Χέλμουτ Γκρόιλιχ δίδαξε τα εξής μαθήματα:
- Γερμανική Γλώσσα και Ιστορία στη μεσαία (Mittelstufe) και ανώτερη (Oberstufe) βαθμίδα του γυμνασίου
- Φυσική Αγωγή σε όλες τις τάξεις του γυμνασίου
- 1941-1942 Εθνική Πολιτική Αγωγή σε γερμανόπαιδες της μεσαίας βαθμίδας
- 1942-1943 και 1943-1944 Γεωγραφία στη μεσαία και ανώτερη βαθμίδα
- Γερμανική Γλώσσα σε απογευματινά τμήματα ελληνόφωνων ενηλίκων
- Διεύθυνση επιμορφωτικών σεμιναρίων για καθηγητές Γερμανικής Γλώσσας
- Το Πάσχα του 1944 διεξήγαγε επιμορφωτικά σεμινάρια για τους Έλληνες καθηγητές Γερμανικής Γλώσσας στην Κρήτη. Για τον Σεπτέμβριο του 1944 είχε προγραμματιστεί ένας νέος κύκλος σεμιναρίων στη μεγαλόνησο.
Οικογένεια
Ο δρ Χέλμουτ Γκρόιλιχ και η σύζυγός του, Ίρμγκαρντ, είχαν τρία παιδιά. Ο ίδιος γεννήθηκε στο Μπρέσλαου, το σημερινό Βρότσλαβ της Πολωνίας, και εργάστηκε από το 1941 έως το 1944 στη ΓΣΑ. Ο Γκρόιλιχ αναφέρει ότι από το 1939 είχε στερηθεί την οικογένειά του, δεδομένου ότι υπηρετούσε στη Βέρμαχτ.
Πολεμικές διακρίσεις
Το 1939 κλήθηκε να καταταγεί στη Βέρμαχτ. Αφού πολέμησε στην Πολωνία, στάλθηκε στη Γαλλία, όπου παρασημοφορήθηκε με τον Σιδηρούν Σταυρό και με το Αριστείο του Όπλου των Τεθωρακισμένων. Κατόπιν, πολέμησε στην Ουγγαρία.
Η τάξη των τελειοφοίτων του 1942. Διακρίνεται ο υπεύθυνος καθηγητής της τάξης, δρ Χέλμουτ Γκρόιλιχ (πρώτος από αριστερά). Ιδιωτική συλλογή Δήμητρας Μάτου (απόφοιτος 1942). Πηγή: Φωτογραφικό αρχείο Συλλόγου Αποφοίτων Γερμανικής Σχολής Αθηνών↵
Πρόσληψη στη ΓΣΑ και διαμονή στην Ελλάδα
Τον Ιούλιο του 1941, η διεύθυνση της Γερμανικής Σχολής Αθηνών απέστειλε στον νεαρό καθηγητή πρόταση πρόσληψης. Εκείνη την εποχή, ο δρ Γκρόιλιχ υπηρετούσε ακόμα ως στρατιώτης της Βέρμαχτ. Δεδομένου ότι η τακτική αλληλογραφία ήταν εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση στα χρόνια του πολέμου, οι επιστολές του διευθυντή Άλφρεντ Ρομαίν παρελήφθησαν πρώτα από τη σύζυγο του Γκρόιλιχ. Στις απαντητικές επιστολές της, η κυρία Γκρόιλιχ ζητούσε από τον διευθυντή πληροφορίες για την οικονομική και στρατιωτική κατάσταση στην Ελλάδα και στην Αθήνα, γεγονός που φανερώνει ότι το αντρόγυνο εξέταζε σοβαρά το ενδεχόμενο να εγκατασταθεί με τα τρία του παιδιά στην Αθήνα. Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, ο δρ Γκρόιλιχ απάντησε θετικά στην πρόταση του διευθυντή της ΓΣΑ και δέχτηκε να διδάξει για δύο σχολικές χρονιές στην Αθήνα, αν και εξέφρασε την ανησυχία του για τις συνθήκες στην Ελλάδα.
Παρ’ όλα αυτά, ο καθηγητής διέκοψε πρόωρα τη στρατιωτική του θητεία. Ωστόσο, όταν έμαθε από μια άλλη επιστολή του Ρομαίν για τη φοβερή πείνα που μάστιζε την Αθήνα, αποφάσισε να μην υπογράψει διετή, αλλά μονοετή σύμβαση με τη ΓΣΑ. Επίσης, έκρινε σκόπιμο να μην ταξιδέψει οικογενειακώς στην Ελλάδα, παρά να εγκατασταθεί πρώτα ο ίδιος στην Αθήνα και να κάνει τις απαραίτητες προετοιμασίες για να ακολουθήσει αργότερα και η οικογένειά του.
Στη ΓΣΑ, ο δρ Γκρόιλιχ δίδαξε Γερμανική Γλώσσα, Ιστορία, Γυμναστική και Εθνική Πολιτική Αγωγή. Επίσης, δίδαξε Γερμανική Γλώσσα σε απογευματινά τμήματα ελληνόφωνων ενηλίκων και διηύθυνε μια σειρά από επιμορφωτικά σεμινάρια για καθηγητές Γερμανικής Γλώσσας. Μάλιστα διεξήγαγε και επιμορφωτικά σεμινάρια για τους Έλληνες καθηγητές Γερμανικής Γλώσσας στην Κρήτη.
Στην έκθεση που συνέταξε ο διευθυντής της ΓΣΑ για τις διδακτικές δεξιότητες του δρα Γκρόιλιχ, διαβάζουμε ότι ο καθηγητής είχε εξελιχθεί σε ανεκτίμητο συνεργάτη του σχολείου.
«Ο δρ Γκρόιλιχ έχει αναπτύξει εξαίρετη παιδαγωγική σχέση τόσο με τους Γερμανούς όσο και με τους Έλληνες μαθητές όλων των βαθμίδων της μέσης εκπαίδευσης. Εξίσου άψογη είναι και η συνεργασία του με τους γονείς».
Διαψευσμένες προσδοκίες από τις απελπιστικές συνθήκες διαβίωσης στην κατεχόμενη Αθήνα
Στην Αθήνα, ο δρ Γκρόιλιχ ψάχνει απεγνωσμένα να βρει κατάλληλο διαμέρισμα, γεγονός που αναφέρει και σε επιστολή του προς το ΔΣ της ΓΣΑ. Έχοντας απελπιστεί από την τραγική κατάσταση, κρίνει ότι οι συνθήκες δεν επιτρέπουν την εγκατάσταση της οικογένειάς του στην Αθήνα και απορρίπτει την πρόταση της ΓΣΑ να παρατείνει τη σύμβασή του, εξηγώντας τους λόγους σε μια σειρά από επιστολές, οι οποίες βρίσκονται στο αρχείο του σχολείου μας. Από τη μεριά της, η διοίκηση του σχολείου επισημαίνει ότι αρμόδιο να αποφασίσει για την παράταση της σύμβασης είναι το γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών. Εν τω μεταξύ, στις καλοκαιρινές διακοπές ο δρ Γκρόιλιχ επισκέπτεται την οικογένειά του στο Μπρέσλαου. Ωστόσο, η οικογενειακή θαλπωρή διακόπτεται απότομα τον Ιούλιο του 1942. Σύμφωνα με την απόφαση του γερμανικού Υπουργείου Επιστημών, Παιδείας και Λαϊκής Επιμόρφωσης, ο δρ Γκρόιλιχ καλείται να εργαστεί για άλλον έναν χρόνο στη ΓΣΑ. Γι’ αυτό τον λόγο, αποφασίζει να φέρει την οικογένειά του στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1943, αλλά η βαθιά οικονομική και ανθρωπιστική κρίση στην Αθήνα έρχεται να βάλει τέλος στα σχέδιά του.
Τον Μάρτιο του 1943, ο Γκρόιλιχ υποβάλλει αίτηση για την ανανέωση του επιδόματος εκτός έδρας, με την αιτιολογία ότι η οικογένειά του είναι αναγκασμένη να παραμείνει στο Μπρέσλαου. Εκείνη την εποχή, το νεαρό ζευγάρι είχε μόλις χάσει στη γέννα το τέταρτο παιδί.
Η νοσταλγία του Χέλμουτ Γκρόιλιχ για την οικογένειά του
Κατά τη διάρκεια της θητείας του στη ΓΣΑ, ο δρ Γκρόιλιχ πηγαινοέρχεται συχνά στη Γερμανία. Τον Δεκέμβριο του 1943 στέλνει στον Άλφρεντ Ρομαίν ένα γράμμα, όπου κάνει λόγο για ένα «υποφερτό ταξίδι που διήρκεσε τέσσερα μερόνυχτα» και προσθέτει ότι η γιορτή των Χριστουγέννων στο Μπρέσλαου αμαυρώθηκε από τις σφοδρές αεροπορικές επιδρομές. Επίσης, παρακαλεί τον διευθυντή της ΓΣΑ να ενημερώσει το Διοικητικό Συμβούλιο του σχολείου για την απελπιστική οικονομική κατάσταση της οικογένειάς του και προσθέτει ότι ο μισθός του Οκτωβρίου και του Νοεμβρίου δεν του φτάνει, για να επιστρέψει στην Αθήνα.
Επιμορφωτικά σεμινάρια για τη Βέρμαχτ
Στο πλαίσιο της επιμόρφωσης του στρατεύματος, ο Γκρόιλιχ δίνει τον χειμώνα του 1943-1944 μια σειρά ιστορικών διαλέξεων, με θέμα «Η πραγμάτωση της κρατικής πολιτικής του Γερμανικού Ράιχ – Σκέψεις στο μικρό Γερμανικό Ράιχ».
