Ηλέκτρα Μαυρίδη: Γεια σας (και πάλι). Είναι μεγάλη μας τιμή που βρίσκεστε εδώ, μαζί μας σήμερα.

Βασίλης Μαυρίδης: Σώπα, παιδί μου, τίποτα.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Είμαστε εδώ, για να ακούσουμε τις δικές σας εμπειρίες. Ας ταξιδέψουμε για αρχή στα παιδικά σας χρόνια, πίσω, όταν γεννηθήκατε. Πού και πότε γεννηθήκατε;

Βασίλης Μαυρίδης: Γεννήθηκα το 1928 στη Θεσσαλονίκη.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Η οικογένεια σας ήταν πολυμελής; Έχετε αδέλφια;

Βασίλης Μαυρίδης: Έχω μόνο έναν αδελφό. Είχα∙ γιατί έχει πεθάνει.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Οι σχέσεις σας με τον αδελφό σας;

Βασίλης Μαυρίδης: Πολύ καλές. Εκείνος έκανε Abitur εδώ. Στη Γερμανική Σχολή.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Οπότε είχατε μια σχέση οικογενειακώς με την Γερμανική Σχολή Αθηνών;

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι, ο πατέρας μου αποφάσισε ότι η Γερμανική Σχολή είναι η καταλληλότερη για εμάς, και μας έστειλε. Ο αδελφός μου ήταν τρία χρόνια πιο μεγάλος από εμένα, αλλά εγώ πήγα… στη Γερμανική Σχολή… στο Γυμνάσιο πήγε αυτός. Εγώ πήγα στο Γυμνάσιο, αλλά τότε άλλαξε και είχε γίνει οκτατάξιο το Γυμνάσιο και τετρατάξιο το Δημοτικό. Αλλά αυτά ήταν λίγα χρόνια, και μέσα σε αυτά τα χρόνια έπεσα και εγώ και πήγα το ’38 στο γερμανικό σχολείο. 

Αλίκη Πορτοσάλτε: Και τα χρόνια του Δημοτικού σε ποιο σχολείο τα περάσετε;

Βασίλης Μαυρίδης: Στου Κασίμη, στην Κυψέλη.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Μας είπατε ότι οι γονείς σας -κατά κύριο λόγο- αποφάσισαν να σας στείλουν εσάς και τον αδελφό σας στη Γερμανική Σχολή Αθηνών. Εσείς; Ποια ήταν η άποψη σας για αυτήν την απόφαση;

Βασίλης Μαυρίδης: Κοιτάξτε, όταν είσαι δέκα (10) χρόνων δεν μπορείς να έχεις απόψεις. Να είμαστε καθαροί. Εγώ είμαι άνθρωπος που έχω απόψεις. Tις βάζω, τσακώνομαι, δεν υπάρχει θέμα, αλλά δέκα (10) χρόνων, μην περιμένετε για απόψεις.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Γνωρίζατε ήδη τη γερμανική γλώσσα, πριν έρθετε στο σχολείο;

Βασίλης Μαυρίδης: Ένα διάστημα είχαμε την Πουλχερία. Η Πουλχερία πρέπει να ήτανε. Κάναμε διακοπές στην Αγία Παρασκευή, και ερχόταν και μας έκανε ιδιαίτερα μαθήματα. 

Αλίκη Πορτοσάλτε: Άρα, παρακολουθήσατε κάποιο πρόγραμμα εκμάθησης;

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι, ναι, δεν ήταν άγνωστη σε έμενα η γερμανική γλώσσα, όταν ήρθα στη Γερμανική.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Στο Γυμνάσιο, ένα από τα (προσωπικά) αγαπημένα μας κείμενα ήταν η «Νέα Παιδαγωγική» του Νίκου Καζαντζάκη, όπου ο μικρός Νικόλας περιγράφει την πρώτη του μέρα στο σχολείο. Εσείς, θυμάστε την πρώτη σας μέρα στη Γερμανική Σχολή; 

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Καθόλου;

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν την θυμάμαι. Την πρώτη μέρα δεν τη θυμάμαι.  Η τάξη μου ήτανε… ξέρετε το κτήριο της τότε Γερμανικής Σχολής;

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Ναι. Τότε ήταν στην Αραχώβης.

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι. Στην Αραχώβης, αλλά ήταν όχι στο κτήριο της Αραχώβης. Στο πίσω κτήριο, στο ημιυπόγειο.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Ας πάμε όντως λίγο στο παλιό το κτήριο, να μιλήσουμε για αυτό. Θέλετε να μας περιγράψετε μια σχολική τάξη της εποχής εκείνης;

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν νομίζω ότι διέφερε από άλλες, γιατί πήγα και σε άλλα σχολεία αργότερα. Μπορούμε να τα πούμε αυτά αργότερα. Δεν ήταν κάτι διαφορετικό οι τάξεις.

Κατερίνα Ευαγγελάκου: Τι φοράγανε τα παιδιά τότε; Δεν μπορεί να ήταν το ίδιο.

Βασίλης Μαυρίδης: Τα ρούχα τους (γέλια), κοντά παντελονάκια είχαμε εμείς. Και τώρα φοράνε κοντά παντελονάκια (δείχνει). Αλλά τότε ήταν αλλιώς τα πράγματα. Εγώ κάποτε, το ‘43, ζήτησα να πάω αντάρτης και μου λένε «με κοντά παντελονάκια δεν παίρνουμε». Λοιπόν, για τα κοντά παντελονάκια, γιατί βλέπω και άλλους να τα φοράνε. Τι άλλα; Είχαμε αυτά που είχανε… Δεν νομίζω ότι έχει αλλάξει πολύ το τι φορούσανε τα παιδιά. Δεν το θυμάμαι. Ποδιά δεν την πρόλαβα, ούτε μας είχε έρθει ποτέ να φοράμε ως μαθητές ποδιά. 

Κατερίνα Ευαγγελάκου: Μέσα στην τσάντα τι βάζατε τότε; Τώρα έχουν κινητά…

Βασίλης Μαυρίδης: ΚΙΝΗΤΑ; (γελάει)

Κατερίνα Ευαγγελάκου: Τι είχατε; Είχατε τσάντες καταρχάς;

Βασίλης Μαυρίδης: (Θόρυβοι) Κινητά τότε δεν υπήρχανε.

Κατερίνα Ευαγγελάκου: Στην τσάντα σας τι είχατε μέσα; Κάθε πρωί που ξεκινούσατε για το σχολείο τι βάζατε στην τσάντα;

Βασίλης Μαυρίδης: Τα βιβλία, τα τετράδια που χρειαζόμασταν, τίποτα παρά πάνω.  Αλλα πράγματα δεν είχαμε να βάλουμε. Να φάμε κάτι, σπάνια.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Μας είπατε τώρα και για το φαγητό, και θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε∙ σε σχέση με τον σκληρό χειμώνα του 1941/42 και τον μεγάλο λιμό στην Αθήνα…

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι, ναι, ναι.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Το σχολείο, οργάνωνε συσσίτιο για τους μαθητές;

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν ξέρω εγώ, εάν το οργάνωνε. Δεν ξέρω ποιος το οργάνωνε, αλλα υπήρχαν. Πάντοτε παίρναμε και την καραβάνα  για το συσσίτιο.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Οπότε το σχολείο σάς έδινε κάποια πράγματα;     

Βασίλης Μαυρίδης: ΝΑΙ, ναι. Δεν το θυμάμαι ειδικά, αλλα θυμάμαι ότι έπαιρνα την καραβάνα μου.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Και αυτό αρκετό είναι∙ εννοείται.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Γνωρίζουμε ότι το 1939 δημιουργήθηκε ένα καταφύγιο στον χώρο του σχολείου. Το θυμάστε;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι, αυτό δε το θυμάμαι εγώ, το καταφύγιο. Καταφύγιο στον χώρο του σχολείου, δεν το θυμάμαι. Τουλάχιστον δεν πήγα ποτέ σε αυτό το καταφύγιο. Δεν το θυμάμαι.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Άρα, δεν έτυχε ποτέ να το χρησιμοποιήσετε.

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι, όχι.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Το σχολείο είχε από το 1928 και μια αίθουσα τελετών και γυμναστικής. Σε αυτή την αίθουσα τελετών, τι γιορτές γιορτάζατε; Τις γερμανικές; Τις ελληνικές;

Βασίλης Μαυρίδης: Η Turnhalle∙ δεν υπήρχε αίθουσα τελετών. Ήταν η Τurnhalle, όπου εκεί γινόντουσαν άλλες παραστάσεις ή οτιδήποτε κάνει ένα σχολείο.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Και τις γιορτές; Γιορτάζατε ελληνικές και γερμανικές επετείους;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι. Δεν μπορούσαν άλλωστε ήταν και πόλεμος και δεν ήταν τόσο εύκολο.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Τέλεια. Ας προχωρήσουμε, λοιπόν, στο δυναμικό του σχολείου, στους ανθρώπους του.

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Θα μιλήσουμε και για μαθητές και για δασκάλους και για γονείς. Ας ξεκινήσουμε με τους μαθητές πρώτα.

Βασίλης Μαυρίδης: Μάλιστα.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Ήσασταν και εσείς μαθητής, στην κοινότητα και σας είναι γνωστοί.

Βασίλης Μαυρίδης: Μάλιστα. Βεβαίως.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Η πλειονότητα των μαθητών ήταν Έλληνες ή Γερμανοί;

Βασίλης Μαυρίδης: Καταρχήν χωριζόντουσαν οι τάξεις σε A’ και B’. Η Β’ ήταν αυτοί που μπορούσαν μαζί με Γερμανούς να παρακολουθούν μαθήματα. Και αυτά που γινόντανε στη γερμανική γλώσσα. Α’ βεβαίως για αυτά τα μαθήματα στην ελληνική γλώσσα. Δηλαδή, ανάλογα με το πόσο καλά ξέρεις γερμανικά ήσουνα στην Α’  ή στη B’.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Πολύ ωραία. Οι παρέες που δημιουργούνταν πχ στο Β’,  που ήτανε μεικτές οι τάξεις…

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν είχαμε πάρα πολύ στενές σχέσεις, οι Έλληνες με τους Γερμανούς συμμαθητές. Τους ξέραμε, τα υπόλοιπα… Το 1938, όταν έγινε ο πόλεμος, ο συμμαθητής μου, o Bρέντε του έβαλα ένα στοίχημα ότι θα χάσουν οι Γερμανοί. Δεν μου το πλήρωσε! (γέλια)

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Ωραία. Πολιτικές συζητήσεις ανάμεσα στους συμμαθητές υπήρχανε;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Ποτέ;

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν θυμάμαι να υπήρχαν πολιτικές συζητήσεις. Δηλαδή, πολιτικοποιημένοι λίγο πολύ ήμασταν όλοι. Εγώ ίσως περισσότερο από τους άλλους. Αλλά, δεν ήτανε πολλοί. Ήταν η εποχή… δεν υπήρχαν πολλές πολιτικές συζητήσεις.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Και ούτε συγκρούσεις φαντάζομαι.

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι, όχι.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Τέλεια. Αντιμετωπίσατε ποτέ εσείς ως μαθητής ή κάποιος συμμαθητής σας, κάποια ιδιαίτερη συμπεριφορά, που σας έκανε να αισθανθείτε άσχημα;

Βασίλης Μαυρίδης: (μορφάζει)

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Ίσως και λόγω εθνικότητας;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι, λόγω εθνικότητας όχι. Δηλαδή, υπήρχε ο καθηγητής ο Siegmund. Εγώ ποτέ δεν ήμουν ένας ήσυχος άνθρωπος. Και εκεί που καθόμουν…μου έλεγε «Στη γωνία». Εεε, πήγαινα στη γωνία. Μετά στο τέλος μου έλεγε «Βασίλη, du kennst deinen Platz». Σηκωνόμουνα και πήγαινα στη γωνία. Λοιπόν, εε να σας πω ένα άλλο, δεν ξέρω αν αυτά σας ενδιαφέρουνε.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Ναι, εννοείται, μιλήστε μας∙ μας ενδιαφέρουνε όλες οι ιστορίες.

Βασίλης Μαυρίδης: Κάποτε ήμασταν στη Physiksaal, που είναι αμφιθέατρο. Και είχαμε πάλι τον Siegmund κάτω. Εγώ κάτι έκανα πάλι ως συνήθως (δείχνει με το δάχτυλο) kαι μου λέει “komm mal her”. Εγώ κάνω τον χαζό, πως δεν το καταλαβαίνω. Κάνει δεύτερη, τρίτη φορά, μπροστά μου ήταν ο Brumaier. Σηκώνεται, κατεβαίνει κάτω. Φορούσε γυαλιά. Του λέει «Brille ab». Βγάζει τα γυαλιά. Του βαράει δύο χαστούκια.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Μόνο αυτές ήτανε..

Βασίλης Μαυρίδης: Λοιπόν, του λέει: «Δεν μου λες», του λέει. «Όταν σου απηύθυνα ήξερες ότι θα σου δώσω χαστούκια;» Του λέει «Το ‘ξερα». Του λέει «Γιατί τα έβγαλες; Τι έκανες;». «Δεν ξέρω», λέει, «Αφού μου είπατε, το έκανα.». «Εγώ», λέει «τον Βασίλη ήθελα που ήτανε επάνω. Καλά να πάθεις.»

Αλίκη Πορτοσάλτε: Αναφερθήκατε στο Physiksaal. Δηλαδή, το σχολείο είχε διαφορετικά εργαστήρια;

Βασίλης Μαυρίδης: Βεβαίως. Είχε ένα αμφιθέατρο, το Physiksaal, όπου μπροστά έκανε…ο Siegmund ήταν ο καθηγητής…δεν ξέρω αν άλλες τάξεις είχαν άλλον… έκανε πειράματα και ό,τι ήθελε για τη Φυσική.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Οπότε από άποψη υλικών, ήσασταν αρκετά προχωρημένοι για την εποχή.

Βασίλης Μαυρίδης: Βεβαίως.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Ας επιστρέψουμε ξανά, λοιπόν, για λίγο στους μαθητές. Υπήρχαν συζητήσεις ή φήμες για κάποιους μαθητές οι οποίοι είχαν έντονη πολιτική δράση;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι. O πιο πολιτικοποιημένος ήμουν εγώ. Τώρα βεβαίως, είχαμε φιλίες… Στον πόλεμο πρέπει να ξέρετε υπήρχαν οι τρεις μεγάλοι: Ο Τσόρτσιλ, ο Στάλιν και ο Ρούσβελτ. Ήτανε οι τρεις μεγάλοι και τρεις συμμαθητές αποφασίσαμε ότι ήμασταν οι τρεις μεγάλοι.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Και εσείς ποιος ήσασταν;

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν λέγαμε ποιος, λέγαμε «είμαστε οι τρεις μεγάλοι». Ήμασταν και πολύ στενά φίλοι. Ο ένας πήγε στην Αμερική, έγινε σπουδαίος και τρανός αρχιτέκτονας. Πήρε μάλιστα και το γραφείο του Bauhaus στην Αμερική. Ο άλλος δεν είχε πολύ ευτυχισμένη καριέρα, και εγώ. Ως τρεις μεγάλοι δεν εννοούσαμε… δηλαδή όπως και οι τρεις μεγάλοι, έτσι και εμείς είμαστε σπουδαίοι.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Εννοείται. Το βλέπουμε και αυτό στον ένα από τους τρεις μεγάλους. Και έπειτα να πούμε κάτι πολύ ιδιαίτερο για το σχολείο μας εκείνη την εποχή, ότι ήτανε μεικτό. Είχαμε αγόρια και κορίτσια μαζί. Πώς σας φαινόταν αυτό; Δηλαδή, ήταν πολύ πρωτοποριακό για την εποχή. Σας φαινόταν περίεργο;

Βασίλης Μαυρίδης: Ένα διάστημα στην τελευταία τάξη, είχα πάει στο 8^ο Γυμνάσιο και μου έκανε εντύπωση πώς φερόντουσαν τα αγόρια στα κορίτσια. Περπατάμε στο πεζοδρόμιο, έρχεται μια κοπέλα, γύρω-γύρω πηγαίναν και της λέγανε ό,τι θέλεις. Δεν είχανε μάθει τα παιδιά επαφές – δεν εννοώ σεξουαλικές και άλλες- αλλά ανθρώπινες επαφές με κορίτσια. Δηλαδή, τη διαφορά μας την είδα εγώ, όταν πήγα σε σχολείο αρρένων.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Όσον αφορά τους γονείς, υπήρχε κάποιος Σύλλογος Γονέων;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι, Σύλλογος Γονέων δεν υπήρχε.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Και το ενδιαφέρον για την πρόοδο των παιδιών τους ήτανε έντονο, δηλαδή γινόντουσαν συναντήσεις, ενημερώσεις…

Βασίλης Μαυρίδης: Βεβαίως, αυτό είναι φυσικό. Όλες οι μαμάδες και οι μπαμπάδες θέλουν να ξέρουν τι κάνει το παιδί τους.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Λογικό.

Κατερίνα Ευαγγελάκου: Κύριε Μαυρίδη, να ρωτήσω και εγώ κάτι; Είναι πολύ διάσημοι οι έρωτες μέσα στην Κατοχή.

Βασίλης Μαυρίδης: Οι έρωτες… άκου λέει..

Κατερίνα Ευαγγελάκου: Αληθεύει αυτό, ότι έγιναν μεγάλοι έρωτες; Θυμόσαστε κάποια ιστορία έτσι, θρυλική μέσα στο σχολείο;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι, δεν θυμάμαι θρυλική ιστορία μέσα στο σχολείο, αλλά… φαντάζομαι, όπως και σήμερα πάντοτε ήταν οι έρωτες. Τώρα, αφήστε τα προσωπικά μου, άλλη ιστορία…αλλά έβλεπα… διάφοροι, ας πούμε ο ένας των τριών μεγάλων παίρνει μια μέρα ένα χαρτάκι «όταν γυρίζει ο… (δεν θέλω να πω το μικρό του όνομα) το κεφάλι του πίσω να φοράει μαύρα γυαλιά», δηλαδή συνέχεια γυρνούσε και κοιτούσε μια κοπέλα. Μου το δείχνει…του λέω «θα απαντήσεις έτσι». Απάντησε έτσι. Κάποτε μαθαίνω ότι αυτό που έγραψε η κοπέλα της τα έγραψε μια άλλη και αυτό που τα έγραφε ο δικός μου του το έγραφα εγώ…(γέλιο).. μεταξύ μας.  Λοιπόν…έρωτες υπήρχαν πάντοτε, αλίμονο.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Οι περισσότεροι καθηγητές της Σχολής ήταν Έλληνες ή Γερμανοί;

Aliki Portosalte: Waren die meisten Lehrer/innen an der Schule Griechen oder Deutsche?

Βασίλης Μαυρίδης: Οι περισσότεροι νομίζω ήτανε Γερμανοί. Δεν ξέρω (ακούγεται το κουδούνι της Σχολής) καταρχήν οι Έλληνες ήταν κατά βάση δύο, η Πούμπουρα και ο Μονογιός. Και οι δύο καταπληκτικοί. Τους αγαπούσαν πάρα πολύ. Ειδικά δε την Πούμπουρα, για να καταλάβετε τι καθηγήτρια ήταν, απ’ όταν έκλεισε η Γερμανική Σχολή πήγε στο Κολέγιο. Κάποτε αρρώστησε και πήγε στο νοσοκομείο και μαζεύτηκαν τότε οι κοπέλες που είχαν τελειώσει με αυτήν ως δασκάλα, μαζεύτηκαν και κανόνισαν ποια θα πηγαίνει κάθε μέρα δίπλα της στο νοσοκομείο, να μην την αφήνουν μόνη της.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Ήταν φιλόλογος;

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι, ήταν, δηλαδή την αγαπούσαν και ο Μονογιός ήτανε πάρα πολύ καλός και τον αγαπούσαν. Εμένα μου έλεγε «Βασίλη, παιδί μου, εσύ δεν είσαι Ορθόδοξος, εσύ είσαι Διαμαρτυρόμενος…».

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Οπότε να φανταστούμε ότι είχατε μια πολύ στενή σχέση …παραδείγματος χάριν με …

Βασίλης Μαυρίδης: Με τους δασκάλους πάρα πολύ στενή σχέση.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Οι καθηγητές διατύπωναν ανοιχτά τις πολιτικές τους ιδέες στο μάθημα;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι. Αλίμονο, ήταν μια Γερμανική Σχολή, που δεν μας επέβαλλε τις ιδέες που επικρατούσαν στη Γερμανία. Αυτό δεν γινότανε σε μας, αλλά βεβαίως, δεν μπορούσαμε να πούμε… Ο αδερφός μου, όπως σας είπα πήγε αντάρτης. Εγώ ήμουν από δεκατριών (13) ετών σε αντιστασιακή οργάνωση. Λοιπόν… Δεν τα επέβαλλε αλλά, και δεν σε πίεζε, για να σου πουν τι είσαι, πώς είσαι. Αυτό ήτανε έτσι.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Έμμεσα;

Βασίλης Μαυρίδης: Εγώ δεν ένιωσα ούτε έμμεσα αυτή την πίεση.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Άρα δεν υπήρχε κάποιος καθηγητής που να ήταν ενάντια στον εθνικοσοσιαλισμό και να το έλεγε ανοιχτά.

Βασίλης Μαυρίδης: Ας πούμε ο Lauter που ήρθε, και ήταν καθηγητής του αδερφού μου και ειδοποίησε, όταν πήγε αντάρτης, ειδοποίησε τον πατέρα μου, ότι ξέρουνε στη διοίκηση ότι πήγε αντάρτης. Και για αυτό να μην πάω εγώ ξανά στη Γερμανική Σχολή. Ήτανε, φαινότανε ότι δεν ήταν ναζιστής. Άλλωστε δεν θα το έκανε, αν ήταν ναζιστής. Υπήρχαν βεβαίως μέσα και καθηγητές που δεν ήταν ναζιστές. Αλλά δεν κάνανε ναζιστική προπαγάνδα.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Tο 1933-34 αναλαμβάνει τη γερμανική διοίκηση του σχολείου ο κύριος Alfred Romain.

Βασίλης Μαυρίδης: O Romain, ναι.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Ο οποίος ήταν μια ιδιαίτερη προσωπικότητα.

Βασίλης Μαυρίδης: Αυτόν κανένας δεν τον έμαθε. Ξέραμε ότι διευθυντής ήταν ο Romain. Και υποδιευθυντής ήταν ο Kaspar. Εκείνος ήταν πολύ σκληρός.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Και ο Έλληνας διευθυντής;

Βασίλης Μαυρίδης: Έλληνα, δεν ξέρω ποιος… Δε νομίζω ότι είχαν Έλληνα διευθυντή. Κατά βάση ήταν δύο καθηγητές. Ο Μονογιός και η Πούμπουρα. Για την Πούμπουρα σας είπα προηγουμένως που την είχα εγώ.

Έλενα Κουμεντάκου: Κάποιος Δημητράτος;

Βασίλης Μαυρίδης: Δημητράτος, ναι. Αυτός υπήρχε επίσης. Αλλά αυτός ήταν στη Γερμανική Σχολή ή ήτανε στου Μακρή;  Έκανε Θρησκευτικά.

Έλενα Κουμεντάκου: Υπογράφει κάποια χαρτιά από αυτά που έχουμε βρει εδώ και κάνει και μαθήματα Νέων Ελληνικών.

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν τον θυμάμαι. Θα υπήρξε, θα υπήρξε, αλλά εμένα δεν έτυχε να τον συναντήσω. Δε τον θυμάμαι τον Δημητράτο. Νομίζω ότι υπήρχε ένας Δημητράτος, αλλά…

(τον διακόπτουν, γελάνε)

Έλενα Κουμεντάκου: Λοιπόν για τον κύριο Δημητράτο, έχουμε υπογραφές του, έχουμε διόρθωση γραπτών.

Βασίλης Μαυρίδης: Τι έκανε; Τι μαθήματα έκανε;

Έλενα Κουμεντάκου: Νέα Ελληνικά και Αρχαία Ελληνικά.

Βασίλης Μαυρίδης: Τότε εγώ δεν τον είχα αυτόν, ούτε ο αδερφός μου τον είχε. Αλλά έχω ακούσει το όνομα, νομίζω ότι υπήρχε. Ναι.

Έλενα Κουμεντάκου: Ποιοι ήτανε οι καθηγητές, πώς τους έλεγαν; Οι Έλληνες που ξέρατε;

Βασίλης Μαυρίδης: Οι Έλληνες που ξέρω εγώ, νομίζω, ήταν η Πούμπουρα και ο Μονογιός.

Έλενα Κουμεντάκου: Η Πούμπουρα τι μάθημα έκανε;

Βασίλης Μαυρίδης: Αρχαία Ελληνικά, Ελληνικά και όλα αυτά που γινόντουσαν στην Ελληνική γλώσσα.

Έλενα Κουμεντάκου: Και ο Μονογιός το ίδιο;

Βασίλης Μαυρίδης: Το ίδιο και ο Μονογιός.

Έλενα Κουμεντάκου: Γνώριζαν πολύ καλά γερμανικά αυτοί οι καθηγητές;

Βασίλης Μαυρίδης: Ξέρανε γερμανικά. Η δε Πούμπουρα που την είχα εγώ δασκάλα, μου έλεγε: «Βασίλη παιδί μου. Εσύ δεν είσαι Ορθόδοξος, εσύ είσαι Διαμαρτυρόμενος.»

Έλενα Κουμεντάκου: Γιατί σας το έλεγε αυτό, γιατί μονίμως διαμαρτυρόσασταν;

Βασίλης Μαυρίδης: Γιατί δεν μου άρεσε ό,τι μου λέει ο από πάνω να το δεχτώ. Πρέπει πια να το χτυπήσω, για να το δεχτώ.

Έλενα Κουμεντάκου: Μπορούσατε να κάνετε τέτοιες συζητήσεις; Να υπάρχει αντίλογος;

Βασίλης Μαυρίδης: Προσπαθούσα να κάνω, αλλά δεν είχα… Προσπαθούσα να κάνω, αλλά το ότι ήταν ένα γερμανικό σχολείο, το ναζιστικό, εγώ δεν το ένιωσα. Ξέρω ότι ο Ούσακοφ εξαφανίστηκε. Ένας… Δεν ήτανε στη δική μου τάξη, αλλά ένας Ούσακοφ εξαφανίστηκε ξαφνικά.

Έλενα Κουμεντάκου: Δεν ξανάρθε σχολείο δηλαδή;

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι, μέσα στο σχολείο. Και μετά εξαφανίστηκε. Τι ήτανε αυτός, πως ήτανε; Εξαφανίστηκε. Δε θυμάμαι άλλες τέτοιες περιπτώσεις… Δηλαδή, σας είπα προηγουμένως… στις κοπέλες. Ότι ο αδερφός μου πήρε Abitur. … πιο μεγάλος από εμένα….

Έλενα Κουμεντάκου: Ποια χρονιά πήρε  Abitur;

Βασίλης Μαυρίδης: Το ‘43. Ναι, και μόλις πήρε το Abitur έφυγε αντάρτης. Και ήρθε καθηγητής του, στον πατέρα μου και του το είπε: «Το γερμανικό σχολειό ξέρει ότι ο γιος σας πήγε αντάρτης, για αυτό σας συμβουλεύω ο μικρότερος γιος σας να μην ξαναπάει στο γερμανικό σχολείο».

Έλενα Κουμεντάκου: Μάλιστα. Και για αυτό φύγατε.

Βασίλης Μαυρίδης: Για αυτό έφυγα.

Έλενα Κουμεντάκου: Και σε ποιο σχολείο πήγατε μετά;

Βασίλης Μαυρίδης: Στου Μακρή.

Έλενα Κουμεντάκου: Ήτανε ιδιωτικό σχολείο.

Βασίλης Μαυρίδης: Και αυτό που είπα στα κορίτσια για το γερμανικό σχολείο. Εκείνη τη χρονιά, τρεις πήγαμε στου Μακρή. Μόλις τελείωσε την πρώτη μέρα τα μαθήματα, χωρίς να συνεννοηθούμε βρεθήκαμε και οι τρεις στο γερμανικό σχολείο. Αυτό ήταν το σχολειό μας.

 […]

Αλίκη Πορτοσάλτε: Ποιες απαιτήσεις είχανε οι καθηγητές από τους μαθητές; Σε θέματα κυρίως συμπεριφοράς.

Βασίλης Μαυρίδης: Φαντάζομαι ότι όλοι οι καθηγητές έχουν απαίτηση να είναι καλοί οι μαθητές τους. Να γράφουνε καλά, να μαθαίνουνε καλά τα μαθήματα και να μην κάνουν φασαρία. Φαντάζομαι ότι αυτό δεν θα έχει αλλάξει από τότε ως σήμερα.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Η αλήθεια είναι πως όχι. Δεν έχει αλλάξει καθόλου. Ας πάμε λίγο και στον τρόπο διδασκαλίας, μιας που έχουμε έρθει στο θέμα .

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Πώς ήταν διαμορφωμένη γενικά μια σχολική σας μέρα;  Δηλαδή πόσες ώρες μάθημα είχατε;

Βασίλης Μαυρίδης: Πέντε ώρες, έξι ώρες, δε θυμάμαι ακριβώς. 8:00 και τελείωνες γύρω στη μία. Νομίζω. Αυτές ήταν συνήθως, πάντως πρωινές μόνο ήτανε.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Είχατε και μελέτη για το σπίτι; Δηλαδή, το σχολείο σας έβαζε δουλειά;

Βασίλης Μαυρίδης: Βεβαίως. Αλίμονο, δεν τα μαθαίναμε όλα εκεί πέρα.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Προφανώς όπως και τώρα σε όλα τα σχολεία υπήρχανε και αμελείς μαθητές…

Βασίλης Μαυρίδης: Βέβαια.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: …οι οποίοι δεν κάνανε τα μαθήματα τους. Υπήρχαν συνέπειες για αυτούς;

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν ξέρω να υπήρχανε συνέπειες. Δηλαδή, τι εννοείτε συνέπειες; Η μόνη συνέπεια να ήταν κακός βαθμός και να του πούνε ότι δεν θα έρθεις ξανά σχολείο. Το ότι δεν θα έρθεις ξανά στο σχολείο, διότι είσαι κακός, δεν το έχω αντιμετωπίσει. Δεν το έχω δει ποτέ μου. Δεν ξέρω μπορούσε και να υπήρξε.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Πολύ ωραία.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Με τι δουλεύατε, υπήρχαν βιβλία, και εάν ναι από πού τα προμηθευόσασταν;

Βασίλης Μαυρίδης:Τα βιβλία τα προμηθευόμασταν…, δεν θυμάμαι ακριβώς, δηλαδή υπήρξαν βιβλία τα οποία μπορούσαμε να τα προμηθευτούμε, πού πηγαίναν οι γονείς μου, εγώ πήγαινα, και τα αγοράζαν και τα υπόλοιπα, δεν ξέρω, δεν θυμάμαι δηλαδή.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Θυμάστε αυτά τα βιβλία τι θέση κρατούσαν σε σχέση με τη δικτατορία Μεταξά;

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν υπήρξε… μία προπαγάνδα υπέρ της δικτατορίας. Δεν υπήρξε ποτέ στο σχολειό.

 […]

Βασίλης Μαυρίδης: Λοιπόν, σας ακούω.

Αλεξάνδρα Δημητριάδη: Επειδή είπατε πριν για το μάθημα, για τους δασκάλους και τους κακούς μαθητές. Ήθελα να μάθω αν οι άριστοι μαθητές είχαν κάποιο βραβείο ή αν τους επιβράβευαν…

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν ξέρω να δώσανε ποτέ βραβεία στη Γερμανική Σχολή. Αν έγινε κάποτε και δεν έπεσε στην αντίληψή μου. Δεν μπορώ να το αποκλείσω. Αλλά νομίζω πως δεν δίδανε.

Νίκος Βότσης: Εγώ θα ήθελα να σας ρωτήσω αν κάνατε γυμναστικές επιδείξεις και πόσο…

Βασίλης Μαυρίδης: Λίγο πιο δυνατά παρακαλώ.

Νίκος Βότσης: Εγώ θα ήθελα να σας ρωτήσω αν κάνατε γυμναστικές επιδείξεις και πόσο δύσκολο ήταν το μάθημα της Γυμναστικής.

Βασίλης Μαυρίδης: Κοιτάξτε. Οι γυμναστικές επιδείξεις δεν υπήρχαν τότε. Λόγω Kατοχής. Δεν γινόντουσαν επιδείξεις σχολειών… τέτοια πράγματα δεν υπήρχανε. Βεβαίως δεν ήμουν και ποτέ…  Κάναμε Γυμναστική. Ήμουνα και τόφαλος τότε. Μου άρεσαν και να τρώω και λοιπά. Μου άρεσαν όλα αυτά. Και δεν ήμουν ο καλύτερος στη γυμναστική, εκατό τοις εκατό.

Κατερίνα Ευαγγελάκου: Καμία άλλη απορία;

Βασίλης Μαυρίδης: Τα ξέρουν όλα τα παιδιά. Τι να ρωτήσουν;

Κατερίνα Ευαγγελάκου: Θέλετε να ρωτήσετε εσείς τα παιδιά;

Βασίλης Μαυρίδης: Να ρωτήσω εγώ τα παιδιά. Μου έρχεται πολύ απότομο.

Έλενα Κουμεντάκου: Σκεφτείτε το.

Βασίλης Μαυρίδης: (γελάει)

Αλεξάνδρα Δημητριάδη: Εγώ έχω μια ακόμα ερώτηση.

Βασίλης Μαυρίδης: Λέγετε.

Αλεξάνδρα Δημητριάδη: Αλλά δεν έχει να κάνει με το μάθημα.

Βασίλης Μαυρίδης: Πέστε μου.

Αλεξάνδρα Δημητριάδη: Είναι εάν το γεγονός ότι ήσασταν σε αυτό το σχολείο, αν σας επηρέασε καθόλου στην πολιτική σας ιδεολογία, και μετά στο μέλλον σας, σε αυτά που πιστεύατε.

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι, όχι. Το σχολείο δεν με επηρέασε διόλου στην πολιτική μου ιδεολογία. Την ιδεολογία μου την είχα πάντοτε και πολύ έντονη, και σκεφτόμουνα, όπως είπα προηγουμένως στα κορίτσια. Μια φορά μάλιστα το ’38, όταν έγινε ο πόλεμος είχα ένα συμμαθητή Γερμανό, τον Wrede. Και του έβαλα στοίχημα ότι θα χάσει η Γερμανία. Δεν μου το πλήρωσε το στοίχημα. Λοιπόν.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Τέλεια. Ας συνεχίσουμε, λοιπόν, για τη θέση των μαθητών, για τις σχέσεις με τους καθηγητές. Λίγο παραπάνω. Ας έρθουμε για παράδειγμα στο μάθημα της Ιστορίας.

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Κατά τη γνώμη σας, υπήρχε μέσω των καθηγητών παραπληροφόρηση;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Ποτέ;

Βασίλης Μαυρίδης: (κάνει αποφατικές χειρονομίες)

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Τέλεια.

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν ξέρω αν τυχόν κάναν στους Γερμανούς κάτι το ειδικό και αυτά δεν τα ξέρω… Για εμάς τους κανονικούς Έλληνες δεν υπήρχε παραπληροφόρηση.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Το μάθημα ήτανε κατά κύριο λόγο δασκαλοκεντρικό; Ή υπήρχαν συζητήσεις;

Βασίλης Μαυρίδης: Ανάλογα με τον καθηγητή αλλά κατά βάσην δυστυχώς ακόμα ήταν περισσότερο, έτσι από πάνω προς τα κάτω. Το μάθημα. Αλλά ανάλογα με τον καθηγητή. Η Πόυμπουρα δεν ήταν έτσι. Ο Μονογιός δεν ξέρω. Λοιπόν…

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Από άποψη βαρύτητας. Υπήρχαν κάποια μαθήματα που θεωρούνταν πιο σημαντικά από κάποια άλλα;

Βασίλης Μαυρίδης: Με ποια έννοια, εννοείτε ότι θεωρούνταν σημαντικά. Βαθμούς παίρναμε, δεν έλεγε… Εξαρτάται και από τον άνθρωπο. Τι τον ενδιαφέρει περισσότερο.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Ναι, εννοώ για παράδειγμα αν δίνανε βάση στην Ιστορία ή…

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι. Η Ιστορία, βλέπετε εκείνη την εποχή… Δεν δίνανε πολύ μεγάλη βάση.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Δηλαδή θεωρούσαν ότι όλα τα μαθήματα είναι ίσα;

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι, λίγο πολύ, ίσα. Ξέρω εγω, τώρα αν είχαμε και Ωδική με τον Böhme. Πάλι, και αυτό δεν ξέρω. Και τραγουδούσαμε. Σας ακούω, άλλη ερώτηση.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Τι τραγουδούσατε;

Βασίλης Μαυρίδης: Διάφορα γερμανικά τραγούδια. Αυτά, γερμανικά τραγούδια…

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Α.. γερμανικά… τέλεια.

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι λαϊκά. Δεν ξέρω τι τραγουδάνε οι άνθρωποι στο σχολειό.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Παραδοσιακά.

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι παραδοσιακά. Δεν ήσαν δημοτικά ελληνικά. Ήταν έτσι τραγουδάκια, λοιπά.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Για πείτε μας. Ποιο ήτανε το δικό σας αγαπημένο μάθημα…που χαιρόσασταν να μπαίνετε μέσα.

Βασίλης Μαυρίδης: Το δικό μου αγαπημένο μάθημα. Δηλαδή, εμένα η δασκάλα που αγαπούσα ήταν η Πούμπουρα. Και αυτό παίζει ένα πολύ μεγάλο ρόλο… Και Μαθηματικά ήμουνα καλός. Αν και δεν με ενδιέφεραν. Αν και με τον Siegmund τσακωνόμουν και μου έδινε και χαστούκια. Δε νομίζω ότι θα μπορούσα να πω κανένα άλλο. Τα Νέα Ελληνικά… η Πούμπουρα μας πήγαινε και θέατρο και το υπόλοιπο, όλα αυτά μέσα στο πλαίσιο των Νέων Ελληνικών. Αυτά μου αρέσανε, αλλά δεν μπορώ να πω ότι αυτό το μάθημα, εμένα ειδικά με ενδιέφερε. Με ενδιέφεραν χίλια δυο πράγματα που τραβούσαν στο μυαλό μου. Γιατί μην ξεχνάτε, ήταν εποχή, που σας είπα έχω δει, μπροστά μου, να περπατάει άνθρωπος που να τρεκλίζει και να πέφτει κάτω από την πείνα. Έχω δει το πρωί από το μπαλκόνι μου πολύ νωρίς, να περνάει αυτοκίνητο και να παίρνει τα πτώματα που είναι κάτω. Λοιπόν, αυτά σε αναγκάζουν να σκεφτείς πολλά πράγματα. Δεν μπορείς να περάσεις και να πεις ότι δεν τα είδα. Αλλά ήταν γεμάτο το μυαλό μου από όλα αυτά, που με ενδιέφεραν.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Αναφέρατε ότι σας πήγαιναν σε θεατρικά έργα;

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι, πήγα είδα Φάουστ, ήταν με την Πούμπουρα.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Δηλαδή γινόντουσαν εκδρομές;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι, δεν γινόντουσαν εκδρομές. Αυτή, μόνο με την τάξη της. Δηλαδή, ήταν προσωπικό, δικό της. Αυτή με την τάξη της αποφάσισε και είπε «Πάμε». Και μάλιστα ήτανε ένας, ο Κωστής ο Δρακόπουλος που έλεγε «κυ…κυρία». Αυτός τότε τσέβδιζε. Αργότερα έγινε μεγάλος και τρανός και δεν τσέβδιζε. «Να φέρω και τον ξάδερφό μου μαζί;». Ερχόταν και ο ξάδερφος. Ο Αντώνης ο Δροσόπουλος.

Κατερίνα Ευαγγελάκου: Τότε τραγουδούσε και η Μαρία Κάλλας στην Αθήνα. Μήπως την είχατε ακούσει;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι. Τότε δεν την άκουσα την Μαρία Κάλλας. Όχι. Δεν ξέρω αν τραγουδούσε δημόσια τότε η Μαρία Κάλλας. Δεν ξέρω. Εγώ στη Λυρική πήγαινα κάθε Κυριακή προσωπικά. Κάθε Κυριακή πήγαινα στη Λυρική. Αλλά τη Μαρία Κάλλας δεν θυμάμαι.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Ας γυρίσουμε πάλι στο θέμα των μαθημάτων. Στο τέλος της χρονιάς δίνατε εξετάσεις;

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν θυμάμαι τέτοιο πράγμα να κάνω. Στο τέλος της χρονιάς εξετάσεις. Δε θυμάμαι, δηλαδή, να κάθομαι να διαβάζω για τις εξετάσεις. Όχι δεν τις δίναμε. Εγώ δεν το έκανα πάντως.

Ηλέκτρα Μαυρίδη:  Ούτε προφορικά ούτε γραπτά;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι, θα μου είχε μείνει στη μνήμη μου. Είμαι 91 ετών και πολλά τα ξεχνάω. Θα μου είχε μείνει στη μνήμη μου, τώρα να κάτσουμε να διαβάζουμε αυτά, ας πούμε.  Δεν το είχα αυτό.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Ποια πιστεύετε ότι ήταν τα κριτήρια των καθηγητών στα μαθήματα; Ήταν, όπως σήμερα που βαθμολογούμαστε για τον προφορικό λόγο;

Βασίλης Μαυρίδης: Κανονικά έτσι θα ήταν. Δεν ξέρω πώς είναι σήμερα. Αλλά δε νομίζω ότι είδα. Ας πούμε ο Siegmund που μου έδινε χαστούκια. Μου έβαζε 18, 19. Αλλά μπορεί να μου έβαζε και 8, 9. Δεν ξέρω. Μπορεί να μη θυμάμαι τότε πόσο ήτανε. Αλλά μου έβαζε σχεδόν άριστα πάντοτε.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Θα θέλαμε τώρα να συζητήσουμε για τη Γερμανική Σχολή Αθηνών σε σχέση με την πραγματικότητα της εποχής. Πιστεύω ότι έχετε πολλά να μας πείτε εδώ.

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι δεν ξέρω… για τη Γερμανική Σχολή σε σχέση με την εποχή. Εγώ, ούτε από τους Γερμανούς δασκάλους, ούτε από τους Έλληνες άκουσα καμία νύξη για την εποχή. Αυτό έτσι…. εγώ, πήγα στην Αντίσταση, όταν πήγαινα ακόμα στη Γερμανική Σχολή. Και ο αδερφός μου, μόλις τελείωσε το Abitur πήγε αντάρτης.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Όταν πήγατε στην Αντίσταση ήσασταν συγχρόνως και στη Γερμανική;

Βασίλης Μαυρίδης: Εμ…

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Αυτό, το γεγονός ότι πηγαίνατε και στη Γερμανική, ήταν αρνητικό για σας;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι, δεν ήτανε κάτι, προς Θεού. Κανείς δεν μου είπε δεν ντρέπεσαι, επειδή πας στη Γερμανική.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Η δικτατορία Μεταξά ξέρουμε ότι επηρέασε πολύ και την εκπαίδευση. Επειδή δημιουργήθηκε και η ΕΟΝ. Αυτό με την ΕΟΝ, πως λειτούργησε στο σχολείο;

Βασίλης Μαυρίδης: Κοιτάξτε, όταν πήγα στο σχολείο με ΕΟΝ δεν είχαμε σχέση. Με ΕΟΝ είχα πάει μια φορά σε παρέλαση …ουυυ και μας έπιασε βροχή και λοιπά. Εμάς, αυτή δεν μας επηρέασε στη Γερμανική Σχολή, η ΕΟΝ.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Επίσης γνωρίζουμε εκείνη την εποχή (ότι) υπήρχε το φαινόμενο της τυφλής υποταγής στον αρχηγό. Υπήρχε τέτοιο κλίμα;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι. Δεν υπήρχε. Της τυφλής υποταγής στον αρχηγό; Δεν υπήρχε.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Ο Χίτλερ πως παρουσιαζόταν στο σχολείο, πριν από την έναρξη του πολέμου;

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν κατάλαβα;

Αλίκη Πορτοσάλτε: Ο Χίτλερ πώς παρουσιαζόταν στους μαθητές;

Βασίλης Μαυρίδης: Σε μένα δεν παρουσιάστηκε ποτέ ο Χίτλερ πως ήτανε. Μάλιστα, οι Γερμανοί… ξέρω δύο περιπτώσεις, που οι Γερμανοί βρήκαν στον κάλαθο αχρήστων ένα γουρούνι που το ανοίγεις και βγαίνει ο Χίτλερ. Και μία άλλη…δεν θυμάμαι τι ήταν. Με το μουστάκι. Πάλι το ίδιο. Αλλά δεν είδα…φαντάζομαι οι Γερμανοί καθηγητές να προσπάθησαν να βρουν ποιος είναι, πώς έγινε και τι έγινε. Αλλά δεν ήταν κάτι εμφανές.

Έλενα Κουμεντάκου: Τον Μάρτη του ‘43 υπήρχε μια πολύ μεγάλη κινητοποίηση, απεργία που έγινε…

Βασίλης Μαυρίδης:…των μαθητών.

Έλενα Κουμεντάκου: Και υπήρχαν και σαράντα πέντε (45) μαθητές από τη Γερμανική Σχολή.

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι, εγώ βεβαίως έλειψα και όσους μπορούσα μαζί τούς έπεισα να φύγουμε. Να μην πάνε.

Έλενα Κουμεντάκου: Μετά υπήρχε… (διακόπτεται), ούτε αναζήτηση. Ούτε υπήρχε…

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι, καμία. Ούτε να μας ρωτήσουνε γιατί, ούτε τίποτα.

Έλενα Κουμεντάκου: Θυμάστε τι έγινε σε εκείνη την πορεία; Θέλετε να μας μιλήσετε για την πορεία, για την κινητοποίηση των μαθητών;

Βασίλης Μαυρίδης: Εγώ δεν είχα πάει στην πορεία.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Επίσης, τώρα που ρωτήσαμε για την πορεία. Γνωρίζουμε ότι την περίοδο 40-41 η σχολική χρονιά διήρκησε μόνο τρεις ημέρες, ενώ το επόμενο 41-42 μόνο είκοσι μέρες.

Βασίλης Μαυρίδης: Ποιο πράγμα;

Αλίκη Πορτοσάλτε: Η σχολική χρονιά.

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν το θυμάμαι αυτό. Μπορεί. Αυτά δεν τα θυμάμαι. Ακολουθούσαμε εμείς ό,τι λέει το υπουργείο φαντάζομαι. Δεν ξέρω.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Αναφερθήκαμε, πριν στη Γερμανική Σχολή Αθηνών ως ένα αστικό σχολείο…με (οικογένειες που είχαν) μία, κάποια, οικονομική κατάσταση.

Βασίλης Μαυρίδης: Βεβαίως. Εκεί πλήρωνες δίδακτρα. Και την εποχή που οι άνθρωποι πέθαιναν από πείνα, πιθανόν ο άλλος που δεν πέθαινε από πείνα, δεν ξέρω αν είχε λεφτά να το στείλει το παιδί του στη Γερμανική Σχολή. Αυτό είναι δεδομένο.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Το σχολείο, δηλαδή, ζητούσε ακόμα και τότε να καταθέτουν οι γονείς δίδακτρα…

Βασίλης Μαυρίδης: Ναι. Ναι. Υπήρχαν δίδακτρα. Που έπρεπε να πληρώσουν οι γονείς. Δηλαδή, εγώ δε θυμάμαι ποτέ. Δε θυμάμαι να είπανε ποτέ οι Γερμανοί. Τέλος πάντων, αυτά τα έκανε πάντα ο πατέρας μου και η μητέρα μου… τα πληρώνανε. Αλλά εμένα δεν μου έτυχε ποτέ να μου πούνε ξέρεις εκεί πέρα πάνε…Δεν ξέρω. Δηλαδή, από τη δικιά μου εντύπωση που φεύγω σήμερα είναι αυτή. Ότι πληρώνανε.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Αν γυρνούσατε στο παρελθόν, θα επιλέγατε πάλι τη Γερμανική Σχολή Αθηνών, για να φοιτήσετε;

Βασίλης Μαυρίδης: Ξέρετε, συνήθως δεν επιλέγει το παιδί σε ποια σχολή θα πάει. Αυτό είναι η πραγματικότητα. Αλλά εγώ δεν θα αρνιόμουν. Τα χρόνια μου, τα μαθητικά για εκείνη την εποχή, τα ένιωθα. Για να καταλάβετε σας είπα με ποιους λόγους έφυγα από τη Γερμανική Σχολή το ‘43. Και άλλα δύο παιδιά για άλλους λόγους. Βρεθήκαμε στο ίδιο σχολειό. Όταν την πρώτη μέρα τελείωσε, η σχολική μέρα, χωρίς να έχουμε συνεννοηθεί και οι τρεις βρεθήκαμε στη Γερμανική Σχολή. Γιατί νιώθαμε ότι αυτό είναι το σχολείο μας.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Κατά τη γνώμη σας ποιο είναι το πιο σημαντικό εφόδιο που σας προσέφερε η Γερμανική Σχολή;

Βασίλης Μαυρίδης: Ξέρετε πολλά από αυτά είναι και τα χρόνια σου. Είναι αυτά που έζησες εκεί, από το πολύ απόλυτο αργότερα. Αλλά αυτό μου φαίνεται ότι είναι σε κάθε σχολειό. Εξαρτάται το δάσκαλο. Αυτό που μας προσέφερε εμάς η Πούμπουρα που την είχαμε δασκάλα, βεβαίως ήταν πολύ μεγάλο. Σας λέω μας πήγε, στο Φάουστ, τον είδα με την Πούμπουρα. Και όχι μόνο.

Αλίκη Πορτοσάλτε:  Ενημερώνεστε σήμερα για τα νέα του σχολείου μας;

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι… και με ποια έννοια; Θα ήθελα να μάθω τα νέα του σχολείου. Ποια είναι;

Αλίκη Πορτοσάλτε: Δηλαδή, τις εκδηλώσεις που οργανώνουμε πράγματα που μπορεί να αλλάζουν σε σχέση με το εκπαιδευτικό σύστημα.

Βασίλης Μαυρίδης: Όχι, δεν ασχολούμαι ειδικά με τα εκπαιδευτικά συστήματα… να πω της Γερμανικής ή του Κολεγίου ή οποιοδήποτε άλλο είναι το καλύτερο. Δεν έχω κατά βάση ενημερωθεί, για να δω, να μελετήσω μέσα μου το σύστημα αυτό.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Θέλετε να κρατάτε μια επαφή με το σχολείο ή δεν σας ενδιαφέρει; Γιατί παραδείγματος χάρη σήμερα μας κάνατε μεγάλη τιμή που παρευρεθήκατε.

Βασίλης Μαυρίδης: Ποια τιμή βρε παιδάκι μου! Άστα αυτά τώρα. Η τιμή δεν έχει και χαρά σε όποιον την έχει. Λοιπόν. Εγώ βεβαίως… η Γερμανική Σχολή είναι ένα κομμάτι της παιδικής μου ζωής που είναι τα χρόνια εκείνα πολύ βασικά για τον άνθρωπο. Είναι ένα κομμάτι της ζωής μου.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Από τη δική μας πλευρά έχουμε τελειώσει αλλά πολλοί συμμαθητές μας έχουν κάποιες ερωτήσεις για εσάς.

Βασίλης Μαυρίδης: Βεβαίως, ό,τι θέλουν.

Έλενα Κουμεντάκου: Μπορείτε να δώσετε ένα μήνυμα στους νέους της εποχής μας; Με την εμπειρία των χρόνων σας… όχι κατ’ ανάγκη μόνο στα παιδιά της Γερμανικής Σχολής..

Βασίλης Μαυρίδης: Στους νέους της εποχής μας…να στείλω ένα μήνυμα;

Βασίλης Μαυρίδης: Τι να στείλω ένα μήνυμα…

Έλενα Κουμεντάκου: Κάτι να τους πείτε.

Βασίλης Μαυρίδης: Δηλαδή, αυτός θα είναι ο εαυτός σου. Θα πω τον εαυτό μου. Δηλαδή, πρώτον μη δέχεσαι ότι σου λένε, χωρίς να το μελετήσεις. Να το σκεφτείς και να το μελετήσεις. Και δεύτερον, μην περπατάς τυφλά στη ζωή σου. Να έχεις τα μάτια σου ανοιχτά.

Έλενα Κουμεντάκου: Ευχαριστούμε πάρα πολύ.

Χειροκροτήματα

Αγγελική- Μαρία Καραγιάννη: Την εποχή που ήσασταν μαθητής, οι νέοι αγωνίζονται για την ελευθερία. Ποια πιστεύετε ότι είναι η αξία, για την οποία σήμερα πρέπει να αγωνίζονται οι νέοι;

Βασίλης Μαυρίδης: Αυτό δεν έπαψε ποτέ να είναι μια αξία βασική. Προς Θεού.

Ηλέκτρα Μαυρίδη: Θεωρείτε ότι τώρα στις μέρες μας, οι νέοι, δηλαδή εμείς, έχουμε απόλυτη ελευθερία; Ότι π.χ. δεν υπάρχει κάτι που να μας πιέζει και να μας κλείνει σε μια γυάλα;

Βασίλης Μαυρίδης: Κοιτάξτε, μπορεί οι πιέσεις να είναι λιγότερες, αλλά εκεί είναι μεγαλύτερες οι ευθύνες, εσάς είτε οποιουδήποτε να δει τι θα κάνει, εφόσον σου δίνω ελευθερία. Η ελευθερία δεν είναι εύκολο πράγμα, η ελευθερία έχει και πολλές υποχρεώσεις και κυρίως για το άτομο. Εγώ αποφασίζω μόνος μου τι θα κάνω στη ζωή μου. Όχι να μου καθορίσει ο άλλος. Η να λέω «αχ δεν με νοιάζει». Αυτά είναι γενικότερα και όχι της εποχής μας. Πάντοτε οι άνθρωποι είχαν αυτά τα πράγματα και είναι πολύ εύκολο για τον καθένα, να λέει ότι «ξέρεις, έτσι το κάνουν οι άλλοι και έτσι κάνω και εγώ». Αλλά να κάτσεις και να το σκέφτεσαι αυτό το πράγμα αυτό που κάνουν οι άλλοι και εσύ. Δηλαδή, εγώ σου λέω, αυτό που μου είπε η Πούμπουρα ότι είμαι Προτεστάντης. Δηλαδή, διαμαρτύρομαι, δεν δέχομαι αυτά που μου λένε, έτσι εύκολα, δεν περνάς από το μυαλό μου.

 […]

Αλεξάνδρα Ευθυμίου: Το γεγονός ότι πηγαίνατε στη Γερμανική Σχολή, επηρέασε κάποιες εξωσχολικές σας σχέσεις ή δραστηριότητες;

Βασίλης Μαυρίδης: ‚Οχι.

Αλεξάνδρα Ευθυμίου: Δεν αντιμετωπίσατε ποτέ προβλήματα… με φίλους σας;

Βασίλης Μαυρίδης: Ας πούμε, πάντα οι συμμαθητές σου τους άλλους, σε επηρεάζουν. Ήταν λίγο διαφορετικό το περιβάλλον. Επειδή ήταν Γερμανική Σχολή. Το πολύ πολύ ότι έμαθα γερμανικά και μπόρεσα και έκανα το διδακτορικό μου στη Γερμανία. Αν δεν ήξερα γερμανικά, δεν θα πήγαινα, δεν θα μπορούσα να κάνω το διδακτορικό μου στη Γερμανία.

 […]

Έλενα Κουμεντάκου: Έχετε σήμερα φίλους Γερμανούς, έχετε διατηρήσει σχέσεις;

Βασίλης Μαυρίδης: Βεβαίως. Εγώ έχω μια δεύτερη ζωή στη Γερμανία. Έξω από τις σπουδές μου. Που τότε και πάλι για άλλους λόγους είχα πάρα πολλούς φίλους στη Γερμανία. Εγώ στις 28 Οκτωβρίου του ‘67 μου λένε σε πιάνουνε. Και έφυγα με το τελευταίο αεροπλάνο. Το βράδυ ήρθαν τρεις στο σπίτι μου και ένας στη μάνα μου, για να με πιάσουν. Αλλά βεβαίως εγώ είχα φύγει. Άλλη ιστορία. Και όλη αυτή τη χρονιά. Έχω κάνει..μου έχουν πάρει και συνέντευξη.

Έλενα Κουμεντάκου: Τα έχουμε διαβάσει και στη Deutsche Welle, που έχετε δώσει συνέντευξη.

Βασίλης Μαυρίδης: Ήμουνα και στη Deutsche Welle.  αλλά αυτό είναι το δευτερεύον. Εγώ έκανα το ελληνικό λόμπι και για αυτό έχω δώσει και συνέντευξη στο Αρχείο Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας. Ολόκληρες 67 σελίδες. Αν θέλετε σας τις δείχνω  να τις διαβάσετε να περάσετε το βράδυ σας. Αλλά αυτό είναι η δεύτερη ζωή μου στη Γερμανία και τρίτον βεβαίως, γνώρισα τη γυναίκα μου στις σπουδές μου που έκανα. Και έχουμε παντρευτεί. Και αυτή με υπομένει τόσα χρόνια.

Αγγελική- Μαρία Καραγιάννη: Πότε διαμορφώσατε πλήρως την πολιτική σας γνώμη;

Βασίλης Μαυρίδης: Την πολιτική μου γνώμη; Γιατί απ‘ όλα; Εγώ την λέω ευχαρίστως και ανοιχτά. Και ό,τι θέλεις.

Έλενα Κουμεντάκου: Πότε τη διαμορφώσατε; Σε ποια ηλικία;

Βασίλης Μαυρίδης: Αυτά ξεκίνησα από τα παιδικά μου χρόνια. Όταν βλέπεις μπροστά σου τον άνθρωπο και πεθαίνει, αναγκάζεσαι και σκέπτεσαι. Πώς πέθανε; Γιατί πέθανε αυτός; Πώς είναι; Τι πρέπει να κάνει; Από εκεί πάει η σκέψη σου, πώς πρέπει να είναι το κράτος, πώς πρέπει να είναι οι άλλοι; Πώς πρέπει να βοηθήσουμε;  Όλα αυτά. Εμένα από μικρός όλα αυτά με βασάνιζαν. Δε σταμάτησαν να με βασανίζουν. Να σας πω τι έκανα από…ευχαρίστως να σας πω. Αλλά είναι πολύ μεγάλη ιστορία, θα σας πάρω άλλες τρεις (3) ώρες.

Έλενα Κουμεντάκου: Μήπως τώρα, μετά από τόση ώρα, σκεφτήκατε… θέλετε να ρωτήσετε κάτι τα παιδιά; Σας αφήσαμε λίγο χρόνο.

Βασίλης Μαυρίδης:Βεβαίως. Θέλω να ξέρω αν και ποιοι από εσάς ενδιαφέρονται πραγματικά για την πολιτική. Για το τι γίνεται στον κόσμο. Όχι μόνο για την πολιτική συγκεκριμένα, ποιος και τι. Αλλά τι γίνεται ο κόσμος. Πώς είναι, τι γίνεται, ενυπάρχει; Υπάρχουν τέτοιες σκέψεις μέσα σας;

(Όλοι μαζί):  Ναι σίγουρα.

Βασίλης Μαυρίδης: Η μία βλέπω ετοιμάζεται και φεύγει.

(Όλοι μαζί):  Έρχεται από δω  για να μιλήσει.

Αλίκη Πορτοσάλτε: Εμένα προσωπικά με ενδιαφέρουν πιο πολύ οι πολιτικές ιδεολογίες, γιατί δεν μαθαίνουμε πραγματικά τι υποστηρίζει η μία πλευρά και τι υποστηρίζει η άλλη. Και καταλήγουμε να πρέπει να ψηφίσουμε χωρίς να ξέρουμε πραγματικά.

Βασίλης Μαυρίδης: Αυτό καταρχήν είναι δικό σας σφάλμα που δεν μάθατε τι θέλετε, γιατί νομίζετε ότι είναι σωστό. Δεν είναι ο ένας λέει, ο άλλος λέει, δεν πάει να λέει ο καθένας ό,τι θέλει. Εσύ πρέπει να σκεφτείς μόνος σου, τι είναι. Αλίμονο αν πρέπει να περιμένουμε να λέει ο καθένας ό,τι θέλει. Λοιπόν, για αυτά μπορώ να σας πω πάρα πολλά… Εσένα σε βλέπω πολύ διστακτικό…λέγε μου.

Λούης Μπίτζιος:  Έχω μια ερώτηση όσον αφορά στις φιλίες σας στη Γερμανική Σχολή. Οι ιδεολογικές συγκρούσεις, επηρέαζαν καθόλου την επιλογή των φίλων μετά από κάποιο καιρό;

Βασίλης Μαυρίδης: Κοιτάξτε παιδιά μου. Τότε ήταν ο πόλεμος. Τότε είχαμε την Κατοχή. Πάρα πολύ μεγάλες ιδεολογικές συγκρούσεις. Βεβαίως είχαμε και μεγάλες ιδεολογικές συγκρούσεις, γιατί ξαφνικά έγινε το ΕΑΜικό κίνημα και οι κομμουνιστές. Ενώ ξαφνικά είχαν 3%, πήραν όλη την Ελλάδα στα χέρια τους. Αυτά βεβαίως πάρα πολύ, σε όλους μας, ήταν η ζωή μας. Ζω κατά τύχη … δυο φορές. Μια φορά έγραφα στους τοίχους. Τότε γράφαμε στους τοίχους, και με πυροβόλησε νομίζω ήταν Ιταλός. Το έσκασα. Γύρισα στο σπίτι μου γεμάτος μπογιές, και έγραφα…Καλά για αυτό θα μπορούσα να πω και αστεία διάφορα. Όταν γράφεις στους τοίχους, έχεις ένα καρδάρι(;) και κάποτε τελειώνει. Τι θα κάνεις; Όταν δεν έχεις άλλο; Παίρναμε περισσότερο μπογιά και κατουρούσαμε μέσα. Και έτσι μπορούσαμε να συνεχίσουμε να γράφουμε. Λοιπόν αυτό καλά, ήταν το αστείο. Αλλά σου λέω, εμένα με πυροβόλησαν. Ιταλός ήταν; Γερμανός; Μάλλον Ιταλός ήταν. Και εξαφανίστηκε και έφυγε. Μετά με πιάσανε οι ΕΛΑΣίτες. Με πήγαν στην πολιτοφυλακή του ΕΛΑΣ, στου Γκύζη. Από εκεί και πέρα πως την γλίτωσα είναι άλλη ιστορία. Από εκεί μπορώ να σου πω πολλά άλλα πράγματα, που στη ζωή μου τα έχω δει, τα έχω ζήσει και τα έχω μελετήσει και με έχουν φάει από μέσα. Ή να σας πω τι έκανα επί Χούντας στη Γερμανία, μου είπαν σε πιάνουμε, έφυγα με το τελευταίο αεροπλάνο, ήρθαν το βράδυ να με πιάσουνε, δεν με βρήκαν… και έχω δώσει στο ΑΣΚΙ 67 σελίδες συνέντευξη γι’ αυτό.

 […]

Αλεξάνδρα Δημητριάδη: Απ’ ότι μας είπατε η κατάσταση στην Ελλάδα σας επηρέασε προσωπικά, όπως είπατε με τους ανθρώπους που πέθαιναν μπροστά σας και εσείς ρωτούσατε τον εαυτό σας και ψάχνατε να βρείτε για ποιον λόγο. Βλέπατε και τους συμμαθητές σας να επηρεάζονται απ’ ότι συνέβαινε τριγύρω τους, από την κατάσταση της πείνας, από όλα αυτά;

Βασίλης Μαυρίδης: Δεν είδα πολλούς.

Ilektra Mavridi: Guten Tag (nochmals). Es ist uns eine große Ehre, dass Sie heute hier bei uns sind.

Vassilis Mavridis: Ach, mein Kind, das ist doch nicht der Rede wert!

Ilektra Mavridi: Wir sind hier, um von Ihren eigenen Erfahrungen zu hören, um zunächst zurück in die Jahre Ihrer Kindheit zu reisen, als Sie geboren wurden. Wo und wann wurden Sie geboren?

Vassilis Mavridis: Ich wurde 1928 in Thessaloniki geboren.

Ilektra Mavridi: Stammen Sie aus einer vielköpfigen Familie?  Haben Sie Geschwister?

Vassilis Mavridis: Ich habe nur einen Bruder. Ich hatte einen, denn er ist gestorben.

Ilektra Mavridi:  Die Beziehung zu Ihrem Bruder?

Vassilis Mavridis: Sehr gut. Er hat hier Abitur gemacht. An der Deutschen Schule.

Ilektra Mavridi:  Also hatten Sie durch Ihre Familie eine Beziehung zur Deutschen Schule Athen?

Vassilis Mavridis: Ja, und unser Vater entschied, dass die Deutsche Schule für uns am geeignetsten ist, und schickte uns dahin. Mein Bruder war drei Jahre älter als ich, aber ich ging auf die Deutsche Schule, er ging auf’s Gymnasium. Ich ging auf’s Gymnasium, aber damals wurde es geändert und das Gymnasium hatte acht Jahrgänge und vier Jahrgänge die Grundstufe. Aber das waren nur wenige Jahre und ich fiel genau in diese Zeit und ging ‘38 auf die Deutsche Schule.

Aliki Portosalte: Und die Grundschuljahre, an welcher Schule verbrachten Sie die?

Vassilis Mavridis: Auf der Kasimi, in Kypseli.

Aliki Portosalte: Sie sagten uns, dass hauptsächlich Ihre Eltern entschieden, Sie und Ihren Bruder auf die Deutsche Schule Athen zu schicken. Welche war Ihre Ansicht in Bezug auf diese Entscheidung?

Vassilis Mavridis: Seht mal, wenn du 10 Jahre alt bist, kannst du keine Ansichten haben. Um das klarzustellen: Ich bin ein Mensch, der Ansichten hat. Die vertrete ich, ich streite mich, kein Thema, aber 10 Jahre alt, erwartet da keine Ansichten.

Aliki Portosalte: Konnten Sie schon Deutsch, bevor Sie auf die Schule gingen?

Vassilis Mavridis: Eine Zeitlang hatten wir die Poulcheria. Ja, es muss Poulcheria gewesen sein. Wir machten Urlaub in Agia Paraskevi, wo sie auch hinkam und uns Privatunterricht gab.

Aliki Portosalte: Also besuchten Sie eine Art von Unterricht?

Vassilis Mavridis: Ja, die deutsche Sprache war mir nicht unbekannt, als ich auf die Deutsche Schule ging.

Aliki Portosalte: Am Gymnasium war einer meiner Lieblingstexte die «Neue Pädagogik» von Nikos Kazantzakis, wo der kleine Nikolas seinen ersten Schultag beschreibt. Erinnern Sie sich an ihren ersten Tag an der Deutschen Schule?

Vassilis Mavridis: Nein.

Ilektra Mavridi: Überhaupt nicht?

Vassilis Mavridis: Ich erinnere mich nicht daran. An den ersten Tag erinnere ich mich nicht. Meine Klasse war… kennt ihr das Gebäude der damaligen Deutschen Schule?

Ilektra Mavridi: Ja. Damals war sie in der Arachovi-Straße.

Vassilis Mavridis: Ja. In der Arachovi-Straße, aber es war nicht das Gebäude in der Arachovis. Im hinteren Gebäude, im Hochparterre.

Ilektra Mavridi: Lassen Sie uns tatsächlich ein bisschen zum alten Gebäude zurückkehren und darüber reden. Wollen Sie uns beschreiben, wie eine Schulklasse zu dieser Zeit aussah?

Vassilis Mavridis: Ich glaube nicht, dass sie sich so sehr von anderen unterschied, weil ich später auch auf andere Schulen ging. Darüber können wir später sprechen. Sie waren nicht anders, die Klassen.

Katerina Evangelakou: Was trugen die Kinder damals? Das kann nicht gleich gewesen sein.

Vassilis Mavridis: Ihre Kleidung (er lacht), kurze Hosen hatten wir. Und jetzt trägt man kurze Hosen (er zeigt). Aber damals waren die Dinge anders. Irgendwann, ‘43, wollte ich Partisan werden und sie sagten mir, “mit kurzen Hosen nehmen sie mich nicht“. Also, so viel zu den kurzen Hosen, weil ich sehe, dass auch andere sie tragen. Was noch? Wir hatten das, was man damals hatte. Ich glaube nicht, dass sich viel daran geändert hat an dem, was die Kinder trugen. Ich erinnere mich nicht. Kittel kriegten wir nicht. Nicht mal als Schüler mussten wir jemals Kittel tragen.

Katerina Evangelakou: Was packten Sie damals in ihre Tasche? Heute packt man Handys ein..

Vassilis Mavridis: HANDYS? (lacht)

Katerina Evangelakou: Was hatten Sie? Erstmal: Hatten Sie überhaupt Taschen?

Vassilis Mavridis: (Geräusche) Handys gab es damals nicht.

Katerina Evangelakou: Was hatten Sie in Ihrer Tasche? Jeden Morgen, als Sie zur Schule gingen, was packten Sie in die Tasche?

Vassilis Mavridis: Die Bücher, die Hefte die wir benutzten, nicht mehr. Mehr hatten wir nicht, um in die Tasche zu packen. Etwas zu essen hatten wir selten.

 […]

Aliki Portosalte: Sie haben uns jetzt vom Essen erzählt und wir würden Sie gern fragen, in Bezug auf den harten Winter 1941/42 und die große Hungersnot in Athen…

Vassilis Mavridis: Ja, ja, ja.

Aliki Portosalte: Hat die Schule eine Essensausgabe für die Schüler organisiert?

Vassilis Mavridis: Ich weiß nicht, ob sie das organisert haben. Ich weiß nicht, wer das organisiert hat, aber das gab es. Wir nahmen immer das Essgeschirr mit für die Essensausgabe.

Ilektra Mavridi: Also gab Ihre Schule Ihnen etwas?

Vassilis Mavridis: JA, ja. Ich erinnere mich nicht ganz genau, aber ich erinnere mich, dass ich mein Essgeschirr mitnahm.

Ilektra Mavridi: Und das reicht natürlich.

 […]

Aliki Portosalte: Wir haben erfahren, dass 1939 ein Bunker auf dem Schulgelände errichtet worden ist. Erinnern Sie sich daran?

Vassilis Mavridis: Daran nicht, ich erinnere mich nicht an den Bunker. Ein Bunker auf dem Schulgelände, daran erinnere ich mich nicht. Zumindest ging ich nie in diesen Bunker und erinnere mich nicht daran.

Aliki Portosalte: Also mussten Sie nie in den Bunker?

Vassilis Mavridis: Nein, nein.

Aliki Portosalte:  Die Schule hatte ab 1928 eine Veranstaltungs- und Turnhalle. In diesem Veranstaltungssaal, welche Feste feierten sie dort? Die deutschen? Die griechischen?

Vassilis Mavridis: Die Turnhalle, es gab keinen Veranstaltungssaal. Es gab die Turnhalle, in der auch andere Veranstaltungen stattfanden oder was auch immer die Schule veranstaltete.

Aliki Portosalte: Und die Feste? Feierten sie griechische oder deutsche Feiertage?

Vassilis Mavridis: Nein. Sie konnten außerdem nicht, es war auch Krieg und es war nicht so einfach.

Ilektra Mavridi: Super. Lassen Sie uns also weitergehen zur Belegschaft der Schule, zu den Menschen.

Vassilis Mavridis: Ja.

Ilektra Mavridi: Wir werden über Schüler und Lehrer sprechen und über die Eltern. Lassen Sie uns als erstes mit den Schülern beginnen.

Vassilis Mavridis: Gut.

Ilektra Mavridi: Sie waren ja auch Schüler in der Schulgemeinschaft und sie waren Ihnen bekannt.

Vassilis Mavridis: Gut. Sicher.

Ilektra Mavridi: Die Mehrheit der SchülerInnen waren GriechInnen oder Deutsche?

Vassilis Mavridis: Im Prinzip wurden die Klassen in A und B aufgeteilt. Die B waren die, die mit den Deutschen zusammen Unterricht hatten. Und der fand auf Deutsch statt. A natürlich für den Unterricht auf Griechisch. Das heißt,  je nachdem, wie gut du Deutsch konntest, warst du in A oder in B.

Ilektra Mavridi: Sehr schön. Die Freundeskreise zum Beispiel aus der B. In den Klassen, die gemischt waren.

Vassilis Mavridis: Wir hatten nicht so viele enge Beziehungen, die griechischen mit den deutschen Mitschülern. Wir kannten sie, alles Weitere … 1938, als der Krieg begann, hab ich mit meinem Mitschüler, dem Wrede, eine Wette abgeschlossen, dass die Deutschen verlieren. Das hat er mir nicht bezahlt! (Lachen)

Ilektra Mavridi: Schön. Gab es politische Diskussionen zwischen den Mitschülern?

Vassilis Mavridis: Nein.

Ilektra Mavridi: Nie?

Vassilis Mavridis: Ich erinnere mich nicht an politische Diskussionen. Das heißt, ein bisschen politisiert waren wir alle. Ich vielleicht mehr als die anderen. Aber das waren nicht viele. Es war diese Zeit…, es gab nicht viele politische Diskussionen.

Ilektra Mavridi: Und auch keine Meinungsverschiedenheiten, denke ich.

Vassilis Mavridis: Nein, nein.

Ilektra Mavridi: Perfekt. Gab es Ihnen oder einem Mitschüler gegenüber jemals ein besonderes Verhalten, das Sie sich schlecht fühlen ließ?

Vassilis Mavridis: (verzieht das Gesicht)

Ilektra Mavridi: Vielleicht wegen Ihrer Nationalität?

Vassilis Mavridis: Nein, wegen der Nationalität nicht. Das heißt, es gab den Lehrer Siegmund. Ich war nie ein ruhiger Mensch. Und da, wo ich eigentlich nur an meinem Platz saß, sagte der Lehrer zu mir „Ιn die Ecke“. Hmm, ich ging in die Ecke. Am Ende sagte er zu mir “Vasili, du kennst deinen Platz”. Ich stand auf und ging in die Ecke. Also, ich erzähle euch etwas anderes. Ich weiß nicht, ob euch das interessiert.

Ilektra Mavridi: Ja, natürlich, erzählen Sie. Es interessieren uns alle Geschichten.

Vassilis Mavridis: Irgendwann waren wir alle im Physiksaal, der ein Hörsaal war. Und wir hatten unten wieder den Siegmund. Ich machte wieder irgendwas, wie üblich (zeigt er mit dem Finger) und er sagt zu mir “Komm mal her”. Ich mach auf dumm, als ob ich ihn nicht verstehe. Er macht es ein zweites, drittes Mal, vor mir war der Brumaier. Er steht auf, geht runter. Er trug eine Brille. Er sagt zu ihm „Brille ab“. Er nimmt die Brille ab. Er gibt ihm zwei Ohrfeigen.

Ilektra Mavridi: Es war nur das…

Vassilis Mavridis: Also, er sagt zu ihm: „Sag einmal“, sagt er zu ihm: “Als ich dich ansprach, wusstest du nicht, dass ich dir Ohrfeigen gebe?“  Er sagt zu ihm: „Ich wusste es“. Er sagt zu ihm: „Warum hast du sie abgenommen? Was hast du gemacht?“ „Ich weiß nicht“, sagt er, „weil Sie es mir sagten, habe ich es gemacht“. „Ich“, sagte er, „ich wollte den Vassili, der da oben war. Geschieht dir Recht“.

Aliki Portosalte: Sie sprachen vom Physiksaal. Das heißt, die Schule hatte verschiedene Fachräume?

Vassilis Mavridis: Natürlich. Es gab einen Hörsaal, den Physiksaal, wo er vorne war… der Siegmund war der Lehrer…ich weiß nicht, ob andere Klassen einen anderen hatten…er machte Experimente und was er wollte für die Physik.

Ilektra Mavridi: Demnach waren sie in Anbetracht der Ausstattung für diese Zeit ziemlich fortschrittlich.

Vassilis Mavridis: Auf jeden Fall.

 […]

Ilektra Mavridi: Lassen Sie uns also ein bisschen auf die Schüler zurückkommen. Gab es Gespräche oder Gerüchte über Schüler, die stark politisch handelten?

Vassilis Mavridis: Nein. Der politischste war ich. Natürlich, wir hatten Freundschaften… Im Krieg, müsst ihr wissen, gab es die drei Großen: Churchill, Stalin und Roosevelt. Es gab die drei Großen und drei Schüler entschieden, dass wir die drei Großen seien.

Aliki Portosalte: Und Sie, wer waren Sie?

Vassilis Mavridis: Wir sagten nicht wer, wir sagten “wir sind die drei Großen”. Wir waren auch sehr enge Freunde. Der eine ging nach Amerika, er wurde ein bedeutender und einflussreicher Architekt. Er übernahm sogar das Bauhaus-Büro in Amerika. Der andere hatte nicht so eine glückliche Karriere, und ich. Als die drei Großen meinten wir nicht…, also so wie die drei Großen, so waren auch wir bedeutsam.

Ilektra Mavridi: Versteht sich. Das sehen wir also bei einem der drei Großen.
Lassen Sie uns dann über etwas viel spezielleres reden in Bezug auf unsere Schule damals, als Sie noch gemischt war. Es gab Jungs und Mädchen zusammen. Wie war das für Sie? War das für diese Zeit besonders fortschrittlich? Kam es Ihnen eigenartig vor?

Vassilis Mavridis: Zu einem Zeitpunkt in der letzten Klasse, ich ging in die 8. des Gymnasiums und es beeindruckte mich, wie sich die Jungs den Mädchen gegenüber verhielten. Wir laufen am Bürgersteig, da kommt ein Mädchen, sie liefen um sie herum und sie sagten ihr, was du dir nur vorstellen kannst. Die Kinder hatten den Kontakt nicht gelernt – ich meine nicht sexuellen Kontakt und anderen – aber menschlichen Kontakt mit Mädchen. Dementsprechend sah ich bei uns den Unterschied, als ich in die Jungenschule ging.

 […]

Aliki Portosalte: Für die Eltern, gab es einen Elternverein?

Vassilis Mavridis: Nein, es gab keinen Elternverein.

Aliki Portosalte: Und es gab ein starkes Interesse hinsichtlich des Lernfortschritts ihrer Kinder, also fanden Treffen, Informationsveranstaltungen statt.

Vassilis Mavridis: Ja, das ist normal. Alle Mütter und Väter wollten darüber informiert sein, was ihre Kinder machten.

Aliki Portosalte: Das ist logisch.

Katerina Evangelakou: Herr Mavridis, kann ich Sie auch etwas fragen? Über die Liebesgeschichten während der Besatzungszeit wurde viel gesprochen.

Vassilis Mavridis: Liebesgeschichten…na hör mal.

Katerina Evangelakou: Ist das wahr, dass es große Liebesgeschichten gab? Können Sie sich an irgendeine bekannte Liebesgeschichte in der Schule erinnern?

Vassilis Mavridis:  Nein, ich kann mich nicht an irgendeinde sagenhafte Geschichte in der Schule erinnern, aber … ich denke, so wie heute gab es schon immer Liebesgeschichten. Jetzt lassen wir mal meine persönlichen Erfahrungen beiseite, eine andere Geschichte…die ich aber erlebt habe. Sagen wir einmal einer der drei Großen nimmt eines Tages einen Zettel, auf dem steht, “wenn er seinen Kopf umdreht….“ – ich will nicht seinen Namen nennen – trägt er eine schwarze Brille”, d. h. er drehte sich permanent um und schaute ein Mädchen an. Er zeigte mir den Zettel….ich sagte zu ihm, du must antworten. Antworte so. Irgendwann erfahre ich, dass sowohl beim Mädchen als auch bei meinem Freund eine andere Person die Texte geschrieben hat… (Lachen). Also….Liebesgeschichten gab es schon immer.

Aliki Portosalte: Waren die meisten LehrerInnen an der Schule Griechen oder Deutsche?

Vassilis Mavridis: Ich glaube, die meisten waren Deutsche. Ich weiß nicht, grundsätzlich gab es zwei GriechenInnen, Frau Poumpoura und Herr Monogios. Beide waren fantastische Lehrer. Sie waren sehr beliebt. Insbesondere Frau Poumpoura, damit ihr versteht, was sie für eine Lehrerin war, als die DSA schloss, ging sie zum «American College». Einmal wurde sie krank und sie wurde ins Krankenhaus gebracht. Und es versammelten sich die jungen Frauen, die sie als Lehrerin hatten und vereinbarten, dass jeden Tag eine von ihnen bei ihr im Krankenhaus sein würde, damit sie nicht alleine wäre.

Aliki Portosalte: Sie war eine Philologin.

Vassilis Mavridis: Ja, also sie wurde sehr von den Schülern geliebt. Und auch Herr Monogios war ein sehr guter und beliebter Lehrer. Zu mir sagte er „Vasili, mein Kind, du bist nicht orthodox, sondern du bist ein Protestant“.

Ilektra Mavridi: Wir können uns vorstellen, dass sie ein sehr enges Verhältnis hatten, zum Beispiel…

Vassilis Mavridis: Zu den Lehrern ein sehr enges Verhältnis.

Aliki Portosalte: Äußerten die Lehrer offen ihre politischen Ansichten im Unterricht?

Vassilis Mavridis: Nein. Wehe, es war eine deutsche Schule, die uns nicht die in Deutschland vorherrschenden Ideen aufzwang. Das gab es bei uns nicht, aber natürlich konnten wir nicht sagen… Mein Bruder, wie ich euch gesagt habe, wurde Partisan. Ich war ab 13 in einer Widerstandsorganisation. Also… Du wurdest nicht gezwungen, aber sie drängten dich auch nicht zu sagen, wie du bist. Das war so.

Ilektra Mavridi: Indirekt?

Vassilis Mavridis: Ich spürte auch indirekt nicht diesen Druck.

Aliki Portosalte: Also gab es keinen Lehrer, der gegen den Nationalsozialismus war und das offen sagte.

Vassilis Mavridis: Also der Lauter, der kam, der, der Lehrer meines Bruders war, und Bescheid sagte, als mein Bruder Partisan wurde. Er benachrichtigte meinen Vater, dass sie in der Verwaltung wüssten, dass er zu den Partisanen ging. Und dass ich deswegen nicht mehr zur Deutschen Schule gehen sollte. Er war, es schien, als wäre er kein Nazi. Ansonsten hätte er das nicht getan, wenn er Nazi gewesen wäre. Es gab sicherlich auch Lehrer, die keine Nazis waren. Aber sie machten keine Nazi-Propaganda.

Aliki Portosalte: 1933-34 übernahm Alfred Romain die Leitung der Schule.

Vassilis Mavridis: Romain, ja.

Aliki Portosalte: Der eine besondere Persönlichkeit war.

Vassilis Mavridis: Den lernte niemand kennen. Wir wussten, dass Romain der Schulleiter war. Und der Stellvertreter war der Kaspar. Der war sehr hart.

Aliki Portosalte: Und der griechische Schulleiter?

Vassilis Mavridis: Der griechische, ich weiß nicht, wer… Ich glaube nicht, dass es einen griechischen Schulleiter gab. In erster Linie gab es zwei Professoren. Den Monojos und die Pouboura. Über die Pouboura hab ich euch vorhin erzählt, dass ich sie hatte.

Elena Koumentakou: Ein Dimitratos?

Vassilis Mavridis: Dimitratos, ja. Den gab es auch. Aber war der an der Deutschen Schule oder an der Makri? Der gab Religion.

Elena Koumentakou: Er unterschrieb einige Papiere, die wir hier gefunden haben, und gab auch Unterricht in Neugriechisch.

Vassilis Mavridis: Ich kann mich nicht an ihn erinnern. Den gab es wohl, den gab es wohl, aber ich habe ihn nicht getroffen. Ich erinnere mich nicht an den Dimitratos. Ich glaube, es gab einen Dimitratos, aber…

(sie unterbrechen ihn, lachen)

Elena Koumentakou: Also, zum Herrn Dimitratos, wir haben Unterschriften, wir haben Korrekturen von Abschlussarbeiten.

Vassilis Mavridis: Was hat er gemacht, welchen Unterricht hat er gegeben?

Elena Koumentakou: Neugriechisch und Altgriechisch.

Vassilis Mavridis: Dann hatte ich den nicht, auch mein Bruder nicht. Aber ich habe den Namen gehört, ich glaube, den gab es. Ja.

Elena Koumentakou: Wer waren die Lehrer, wie hießen sie? Die griechischen, die sie kannten?

Vassilis Mavridis: Die GriechInnen, die ich kenne, glaube ich, waren die Pouboura und der Monojos.

Elena Koumentakou: Die Pouboura, welchen Unterricht gab sie?

Vassilis Mavridis: Altgriechisch, Griechisch und alles rund um die griechische Sprache.

Elena Koumentakou: Und der Monojos auch?

Vassilis Mavridis: Der Monojos auch.

Elena Koumentakou: Konnten diese Lehrer gut Deutsch?

Vassilis Mavridis: Sie konnten Deutsch. Diese Poumboura, die ich als Lehrerin hatte, sagte zu mir “Vasili, mein Kind. Du bist nicht orthodox, du bist Protestant.”

Elena Koumentakou: Warum sagte sie das zu Ihnen, weil Sie immer protestierten?

Vassilis Mavridis: Weil mir nicht gefiel, zu akzeptieren, was man mir von oben sagte. Ich muss mich selbst damit kritisch auseinandersetzen, um es annehmen zu können.

Elena Koumentakou: Konnten Sie solche Diskussionen führen, solche Widerworte geben?

Vassilis Mavridis: Ich versuchte es, aber es gab nicht…. Ich versuchte es, aber dass es eine deutsche Schule war, das nazistische, das fühlte ich nicht. Ich weiß, dass der Usakof verschwand. Ein… Er war nicht in meiner Klasse, aber ein Usakof verschwand plötzlich.

Elena Koumentakou: Kam er also nicht wieder in die Schule?

Vassilis Mavridis: Ja, an der Schule. Und danach verschwand er. Was war er, wie war er? Er verschwand. Ich erinnere mich nicht an andere solche Fälle. Das heißt, ich erzählte euch vorher von den Mädchen. Dass mein Bruder Abitur machte… Älter als ich…

Elena Koumentakou: Im welchem Jahr machte er das Abitur?

Vassilis Mavridis: Im Jahr 1943. Ja, und sofort als er Abitur machte, ging er zu den Partisanen. Und es kam sein Lehrer zu meinem Vater und sagte es ihm: «Die Deutsche Schule weiß, dass Ihr Sohn zu den Partisanen gegangen ist. Deswegen empfehle ich Ihnen, Ihren jüngeren Sohn nicht mehr zur Deutschen Schule gehen zu lassen.».

Elena Koumentakou: Alles klar. Und deswegen sind Sie gegangen?

Vassilis Mavridis: Deswegen ging ich.

Elena Koumentakou: Und auf welche Schule gingen Sie danach?

Vassilis Mavridis: Auf die Makri.

Elena Koumentakou: Das war eine Privatschule.

Vassilis Mavridis: Und das, was ich den Mädchen über die Deutsche Schule gesagt habe. In diesem Jahr gingen drei auf die Makri. Gerade war am ersten Tag der Unterricht vorbei. Ohne uns verabredet zu haben, trafen wir drei uns an der Deutschen Schule. Das war unsere Schule.

 […]

Aliki Portosalte: Welche Ansprüche stellten die Lehrer an die Schüler. Hauptsächlich in Bezug auf das Verhalten?

Vassilis Mavridis: Ich kann mir vorstellen, dass alle Lehrer den Anspruch haben, dass ihre Schüler gut sind. Dass sie gut schreiben, den Stoff gut lernen und keinen Quatsch machen. Ich kann mir vorstellen, dass sich das von damals zu heute nicht verändert hat.

Ilektra Mavridi: Tatsächlich nicht. Das hat sich gar nicht verändert. Lassen Sie uns zur Art des Unterrichtens kommen, jetzt wo wir beim Thema sind.

Vassilis Mavridis: Ja.

Ilektra Mavridi: Wie waren im Allgemeinen Ihre Schultage strukturiert? Also wie viele Unterrichtsstunden hatten Sie?

Vassilis Mavridis: Fünf Stunden, sechs Stunden, ich erinnere mich nicht genau. 8.00 Uhr und gegen 1 war Schluss. Glaube ich. So war es meistens, jedenfalls gab es nur morgens Unterricht.

Ilektra Mavridi: Hatten Sie auch Hausaufgaben? Also, gab Ihnen die Schule Hausarbeit auf?

Vassilis Mavridis: Natürlich. Ganz klar, ach, wir haben nicht alles dort gelernt.

Ilektra Mavridi: Offensichtlich gab es, so wie heute, an allen Schulen auch faule Schüler,…

Vassilis Mavridis: Natürlich.

Ilektra Mavridi: …die ihre Aufgaben nicht machten. Gab es für diese Konsequenzen?

Vassilis Mavridis: Ich weiß nicht, ob es Konsequenzen gab. Das heißt, was meint ihr mit Konsequenzen? Die einzige Konsequenz war eine schlechte Note oder dass dir gesagt wurde, dass du nicht mehr zur Schule kommst. Das, dass du nicht mehr zur Schule kommst, weil du dich schlecht verhalten hast, habe ich nicht erlebt. Das habe ich nie gesehen. Ich weiß nicht, es kann sein, dass es das gab.

Ilektra Mavridi: Sehr gut.

Ilektra Mavridi: Womit haben Sie gearbeitet? Gab es Bücher und wenn ja, wo haben Sie diese gekauft?

Vassilis Mavridis: Die Bücher haben wir gekauft…, ich kann mich nicht mehr erinnern, also es gab Bücher, die wir kaufen konnten. Ob meine Eltern hingingen, ob ich hinging, um sie zu kaufen, das weiß ich nicht, ich kann mich also nicht mehr erinnern.

Aliki Portosalte: Können Sie sich an diese Bücher erinnern, welche Position sie zu der Metaxas-Diktatur einnahmen?

Vassilis Mavridis: Es gab keine… Propaganda für die Diktatur, so etwas gab es nie an der Schule.

Vassilis Mavridis: Also, ich höre.

Alexandra-Iliana Dimitriadis: Weil wir vorher über den Unterricht gesprochen haben, über die Lehrer und die schlechten Schüler. Ich würde gerne wissen, ob die allerbesten Schüler irgendeine Auszeichnung bekamen…

Vassilis Mavridis: Ich weiß nicht, ob an der Deutschen Schule jemals Auszeichnungen vergeben wurden. Ob es so was gab und ich es nicht mitbekommen habe. Ich kann es nicht ausschließen. Aber ich glaube, dass sie nichts vergaben.

Nikolaos Votsis: Ich würde Sie gern fragen, ob Sie an Sportvorführungen teilnahmen und wie…

Vassilis Mavridis: Ein bisschen lauter, bitte.

Nikolaos Votsis: Ich würde Sie gern fragen, ob Sie an Sportvorführungen teilnahmen und wie schwierig der Sportunterricht war.

Vassilis Mavridis: Guckt mal. Sportvorstellungen gab es damals nicht. Wegen der Besatzung. Es fanden keine Schulvorführungen statt… Solche Sachen gab es nicht. Ich bin natürlich nicht.. wir haben Sport gemacht. Ich war damals auch dick. Ich aß gerne und so. All das mochte ich. Und ich war nicht der beste im Sport. 100%.

Katerina Evangelakou: Irgendeine weitere Frage?

Vassilis Mavridis: Die wissen alles, die Kinder. Was sollen sie fragen?

Katerina Evangelakou: Wollen Sie die Kinder etwas fragen?

Vassilis Mavridis: Ob ich die Kinder etwas fragen will. Das kommt sehr plötzlich.

Elena Koumentakou: Denken Sie darüber nach.

Vassilis Mavridis: (lacht)

Alexandra-Iliana Dimitriadis: Ich habe noch eine Frage.

Vassilis Mavridis: Sprich.

Alexandra-Iliana Dimitriadis: Aber es hat nichts mit dem Unterricht zu tun.

Vassilis Mavridis: Sag es mir.

Alexandra-Iliana Dimitriadis: Es ist die Frage, ob aufgrund der Tatsache, dass Sie an dieser Schule waren, ob das ihre politische Ideologie überhaupt beeinflusst hat. Und danach in der Zukunft darin, woran Sie glaubten.

Vassilis Mavridis: Nein, nein. Die Schule hat meine politische Ideologie überhaupt nicht beeinflusst. Meine Ideologie, die hatte ich schon immer und sehr ausgeprägt. Und ich dachte nach, wie ich den Mädchen vorhergesagt habe. Einmal sogar im Jahr ‘38, als Krieg war, hatte ich einen deutschen Mitschüler, den Wrede. Und mit dem habe ich gewettet, dass Deutschland verlieren wird. Er hat mir die Wette nicht bezahlt. Also.

 […]

Ilektra Mavridi: : Super. Lassen Sie uns also weitermachen mit der Position der Schüler, ihrer Beziehung zu den Lehrern. Und des Weiteren. Lassen Sie uns z.B. zum Geschichtsunterricht kommen.

Vassilis Mavridis: Ja.

Ilektra Mavridi: Ihrer Meinung nach gab es durch die Lehrer Falschinformationen?

Vassilis Mavridis: Nein.

Ilektra Mavridi: Nie?

Vassilis Mavridis: (macht eine verneinende Geste)

Ilektra Mavridi: Super.

Vassilis Mavridis: Ich weiß nicht, ob sie so etwas gegenüber den Deutschen machten und ich es nicht weiß… Uns gegenüber, den normalen Griechen, gab es keine Falschinformationen.

Ilektra Mavridi: War der Unterricht hauptsächlich lehrerzentriert? Oder gab es Diskussionen?

Vassilis Mavridis: Je nach Lehrer,  aber grundsätzlich war es leider noch vielmehr so von oben nach unten. Der Unterricht. Aber je nach Lehrer. Die Pouboura war nicht so. Der Monojos, ich weiß nicht. Also…

Ilektra Mavridi: In Bezug auf die Gewichtung. Gab es einige Fächer, die als wichtiger empfunden wurden als andere?

Vassilis Mavridis: In welchem Sinn meint ihr, dass sie als wichtig empfunden wurden. Wir bekamen Noten, das bedeutet nicht… Das ist auch von der Person abhängig. Was sie mehr interessiert.

Ilektra Mavridi: Ja, ich meine vielleicht, ob sie einen Schwerpunkt auf Geschichte legten oder…

Vassilis Mavridis: Nein. Auf die Geschichte, ihr seht, in dieser Zeit, wurde keine großes Gewicht gelegt.

Aliki Portosalte: Das heißt, Sie denken, dass alle Fächer gleichwertig waren?

Vassilis Mavridis: Ja, mehr oder weniger gleichwertig. Auch wenn wir Gesang mit dem Böhme hatten. Daran kann ich mich wieder nicht erinnern. Und wir sangen. Ich höre. Weitere Fragen?

Ilektra Mavridi: Was sangen Sie?

Vassilis Mavridis: Verschiedene deutsche Lieder. Diese deutschen Lieder…

Ilektra Mavridi: Ah… deutsche…super

Vassilis Mavridis: Keine Volkslieder. Ich weiß nicht, was die Leute in der Schule singen.

Aliki Portosalte: Traditionell.

Vassilis Mavridis: Nicht traditionell. Das waren keine griechischen Volkslieder. Es waren so Liedchen und so.

Ilektra Mavridi: Sagen Sie, was war Ihr Lieblingsfach? Wo freuten Sie sich hinzugehen?

Vassilis Mavridis: Mein Lieblingsfach. Also die Lehrerin, die ich mochte, war die Pouboura. Das spielt auch eine sehr große Rolle. Auch in Mathe war ich gut. Obwohl es mich nicht interessierte. Auch wenn wir uns mit dem Siegmund stritten und er mir Ohrfeigen gab. Ich glaube nicht, dass ich jemand anderen nennen könnte. Neugriechisch… Die Pouboura ging mit uns auch ins Theater und so weiter, all das im Rahmen des Neugriechischunterrichts. Das gefiel mir, aber ich kann nicht sagen, dass mir speziell das Fach gefiel. Mich interessierten 1002 (sehr viele) Sachen, die mir in den Sinn kamen. Weil, vergesst das nicht, in dieser Zeit, von der ich euch erzähle, habe ich vor mir gesehen, wie ein Mensch vorbeiging, torkelte, vor Hunger umfiel. Ich sah morgens sehr früh vom Balkon aus ein Auto vorbeifahren, um die Leichen aufzusammeln, die unten lagen. Also, das zwingt dich dazu an viele Dinge zu denken. Du kannst nicht vorbeigehen und sagen, dass du das nicht gesehen hast. Aber mein Kopf war voll mit all dem, was mich interessierte.

Aliki Portosalte: Sie erwähnten, dass Sie Theaterstücke sahen?

Vassilis Mavridis: Ja, ich sah auch Faust. Das war mit der Pouboura.

Aliki Portosalte: Das heißt, es fanden Ausflüge statt?

Vassilis Mavridis: Nein, es fanden keine Ausflüge statt. Das gab es nur mit ihrer Klasse. Das heißt, das war ihre persönliche Initiative. Sie hat das mit ihrer Klasse entschieden und gesagt, wir gehen und ja…. Es gab einen Kostis, den Drosopoulos, der sagte “Fr…Frau“. Der stotterte damals. Später wurde er erwachsen und groß und stotterte nicht. „Kann ich auch meinen Cousin mitbringen?“  Es kam auch der Cousin. Der Antonis Drosopoulos.

Katerina Evangelakou: Damals sang auch Maria Callas in Athen. Haben Sie sie vielleicht gehört?

Vassilis Mavridis: Nein. Damals habe ich Maria Callas nicht gehört. Nein. Ich weiß nicht, ob Maria Callas damals öffentlich gesungen hat. Ich weiß nicht. Ich persönlich ging damals zur Lyriki (Athener Oper), jeden Sonntag. Jeden Sonntag ging ich zur Lyriki. Aber an Maria Callas erinnere ich mich nicht.

Ilektra Mavridi: Lassen Sie uns nochmal zum Thema Unterricht zurückkommen. Schrieben Sie am Jahresende Prüfungen?

Vassilis Mavridis: Ich erinnere mich nicht daran, so etwas gemacht zu haben. Prüfungen am Jahresende. Ich erinnere mich also nicht daran, mich hingesetzt zu haben, um für Prüfungen zu lernen. Nein, wir haben keine geschrieben. Ich zumindest habe das nicht gemacht.

Ilektra Mavridi: Weder mündlich noch schriftlich?

Vassilis Mavridis: Nein, das wäre mir im Gedächtnis geblieben. Ich bin 91 und ich vergesse viel. Das wäre mir im Gedächtnis geblieben, jetzt setzen wir uns hin und lernen. Das hatte ich nicht.

Ilektra Mavridi: Was, denken Sie, waren die Kriterien der Lehrer im Unterricht? War es wie heute, dass Sie für die mündliche Leistung benotet wurden?

Vassilis Mavridis: Eigentlich muss es so gewesen sein. Ich weiß nicht, wie es heute ist. Aber ich glaube nicht, dass ich es sah. Zum Beispiel der Siegmund, der mir eine Ohrfeige gab, der gab mir 18, 19. Aber es kann auch sein, dass er mir 8, 9 gab. Ich weiß nicht. Kann sein, dass ich nicht weiß, wieviel es war. Aber er gab mir fast immer “Sehr gut”. 

Aliki Portosalte: Wir würden jetzt gerne über die Deutsche Schule Athen in Bezug auf die Realität dieser Zeit zu sprechen kommen. Ich glaube, dass Sie uns da viel zu sagen haben.

Vassilis Mavridis: Nein, weiß ich nicht…Die Deutsche Schule in Bezug zu dieser Zeit. Ich habe weder von deutschen noch von griechischen Lehrern irgendeine Anspielung auf die Umstände gehört. Das so…ich, ich ging in den Widerstand, als ich noch auf die Deutsche Schule ging. Und mein Bruder wurde Partisan, sobald er das Abitur hatte.

Ilektra Mavridi: Als Sie in den Widerstand gingen, waren sie gleichzeitig noch auf der Deutschen Schule?

Vassilis Mavridis: Ähm…

Ilektra Mavridi: Diese Tatsache, dass Sie auf die Deutsche Schule gingen, war das für Sie negativ?

Vassilis Mavridis: Nein, das war es Gott sei Dank nicht. Niemand sagte zu mir, schämst du dich nicht, dass du auf die Deutsche Schule gehst.

Aliki Portosalte: Wir wissen, dass die Metaxas-Diktatur sehr starken Einfluss auf die Bildung nahm. So wurde auch die EON geschaffen. Das mit der EON, wie funktionierte das an der Schule?

Vassilis Mavridis: Seht mal, als ich zur Schule ging, hatten wir mit EON nichts zu tun. Mit der EON ging ich einmal zu einer Parade…oh…und uns erwischte ein Regen und so. Die hatte auf uns an der Deutschen Schule keinen Einfluss, die EON.

Aliki Portosalte: Wir wissen auch, dass es zu dieser Zeit das Phänomen der blinden Unterwerfung unter einen Führer gab. Gab es solch ein Klima?

Vassilis Mavridis: Nein. Das gab es nicht. Die blinde Unterwerfung unter einen Führer gab es nicht.

Aliki Portosalte: Wie wurde Hitler in der Schule vor dem Kriegsanfang dargestellt?

Vassilis Mavridis: Hab ich nicht verstanden?

Aliki Portosalte: Wie wurde Hitler den Schüler dargestellt?

Vassilis Mavridis: Mir gegenüber hat man Hitler nie dargestellt, wie er war. Sogar die Deutschen, ich weiß zwei Fälle. Dass die Deutschen im Müll ein Schwein gefunden haben, dass man öffnet und Hitler kommt raus. Und einen anderen…ich weiß nicht mehr, was es war. Mit dem Bärtchen. Nochmal dasselbe. Aber ich habe nicht gesehen… Ich kann mir vorstellen, dass die deutschen Lehrer versucht haben herauszufinden, wer er ist, wie es passiert war und was. Aber es war nicht offensichtlich.

Elena Koumentakou: Im März ‘43 gab es eine sehr große Mobilisierung. Es kam zum Streik.

Vassilis Mavridis: Der Schüler.

Elena Koumentakou: Und es gab auch 45 Schüler der Deutschen Schule.

Vassilis Mavridis: Ja, ich habe natürlich gefehlt und habe, so sehr ich konnte, andere dazu überredet, abzuhauen. Nicht zu gehen.

Elena Koumentakou: Danach gab… (wird unterbrochen) es nicht mal Nachforschungen. Noch gab es…

Vassilis Mavridis: Nein, gar nichts. Weder fragten sie uns, warum noch irgendetwas anderes.

Elena Koumentakou: Erinnern Sie sich daran, was auf der Demonstration passierte? Wollen Sie uns etwas von der Demonstration erzählen, zur Mobilisierung der Schüler?

Vassilis Mavridis: Ich war nicht auf der Demonstration.

Aliki Portosalte: Jetzt, wo wir nach der Demonstration gefragt haben. Wir wissen, dass das Schuljahr 40-41 nur drei Tage lang war. Und das darauffolgende 41-42 nur 20 Tage.

Vassilis Mavridis: Was für eine Sache?

Aliki Portosalte: Das Schuljahr.

Vassilis Mavridis: Daran erinnere ich mich nicht. Kann sein. Daran erinnere ich mich nicht. Man befolgte die Anweisungen des Ministeriums, kann ich mir vorstellen. Ich weiß nicht.

Ilektra Mavridi: Wir erwähnten vorher, dass die Deutsche Schule eine innerstädtische Schule war…mit einer gewissen finanziellen Situation?

Vassilis Mavridis: Natürlich. Da bezahltest du Schulgeld. Und das in einer Zeit, in der die Menschen an Hunger starben. Wahrscheinlich der andere, der nicht an Hunger starb, ich weiß nicht, ob er Geld hatte, um sein Kind auf die Deutsche Schule zu schicken. Das ist Fakt.

Aliki Portosalte: Die Schule verlangte es also auch damals weiterhin, dass die Eltern Schulgeld einzahlten…

Vassilis Mavridis: Ja. Ja. Es gab Schulgeld. Das die Eltern bezahlen mussten. Das heißt, ich erinnere mich niemals. Ich erinnere mich nicht, dass die Deutschen jemals sagten. Wie auch immer, das mit der Bezahlung machten immer mein Vater und meine Mutter. Aber es kam nie dazu, dass sie sagten, weißt du, da gehen sie hin… Ich weiß nicht. Das heißt, mein Eindruck heute ist der. Dass sie bezahlten.

Ilektra Mavridi: Wenn Sie nochmal zurückgehen könnten in die Vergangenheit, würden Sie sich nochmal dafür entscheiden, an der Deutschen Schule zu lernen?

Vassilis Mavridis: Wisst ihr, für gewöhnlich entscheidet nicht das Kind, auf welche Schule es geht. Das ist die Realität. Aber ich würde es nicht ablehnen. Meine Schuljahre in dieser Zeit, die habe ich gespürt. Um zu verstehen, habe ich euch gesagt, aus welchen Gründen ich die Deutsche Schule ‘43 verließ. Und zwei andere Kinder aus anderen Gründen. Wir fanden uns auf der gleichen Schule wieder. Als der erste Tag endete, der Schultag. Ohne dass wir verabredet waren trafen wir 3 uns an der Deutschen Schule. Weil wir spürten, dass das unsere Schule war.

Ilektra Mavridi: : Was ist Ihrer Meinung nach das Wichtigste, das die Deutsche Schule Ihnen mitgegeben hat?

Vassilis Mavridis: Wisst ihr, viele davon sind auch deine ganz persönlichen Jahre. Das ist das, was du dort erlebt hast. Von dem sehr Absoluten später. Aber das scheint mir bei jeder Schule so zu sein. Es hängt vom Lehrer ab. Das, was uns die Pouboura geboten hat, die wir als Lehrerin hatten, war natürlich sehr groß. Ich sag euch, die nahm uns mit, zum Faust, den sahen wir mit der Pouboura. Und nicht nur das.

Aliki Portosalte: Informieren Sie sich heute über die Neuigkeiten unserer Schule?

Vassilis Mavridis: Nein und wie kann das verstanden werden? Ich würde gerne Neuigkeiten aus der Schule erfahren? Welche sind es?

Aliki Portosalte: Das heißt, die Veranstaltungen, die wir organisieren. Sachen, die sich im Bezug auf das Bildungssystem ändern können.

Vassilis Mavridis: Nein, ich beschäftige mich nicht, speziell mit dem Bildungssystem, zu sagen, dass das der Deutschen Schule oder des Kollegio oder was auch immer sei das beste. Ich habe mich grundsätzlich nicht informiert, um zu sehen, um von mir aus dieses System zu erforschen.

Ilektra Mavridi: Wollen Sie mit der Schule in Kontakt bleiben oder sind Sie daran nicht interessiert? Zum Beispiel haben Sie uns mit ihrem Besuch heute eine große Ehre erwiesen.

Vassilis Mavridis: Was für eine Ehre, mein Kindchen. Lass das jetzt. Es geht hier nicht um Ehre, es ist mir eine Freude. Also. Ich habe natürlich mit der Deutschen Schule, sie ist ein Stück meiner Kindheit, der grundlegenden Jahre für den Menschen. Sie ist ein Teil meines Lebens.

Aliki Portosalte: Von unserer Seite aus sind wir fertig, aber viele unserer MitschülerInnen haben für Sie einige Fragen vorbereitet.

Vassilis Mavridis: Natürlich, was immer sie auch wollen.

Elena Koumentakou: Haben Sie für die jungen Leute heute eine Botschaft? Mit Ihrer Lebenserfahrung…nicht zwingend nur für die Kinder der Deutschen Schule..

Vassilis Mavridis: An die Jugendlichen unserer Zeit…soll ich eine Botschaft schicken.

 […]

Vassilis Mavridis: Wie, ich soll eine Botschaft senden…

Elena Koumentakou: Etwas, was Sie Ihnen sagen wollen.

Vassilis Mavridis: Das heißt, das werde ich selbst sein. Ich werde über mich reden. Also, zunächst mal, akzeptiere nicht, was sie dir sagen, ohne es überprüft zu haben. Darüber nachdenken und es überprüfen. Und als Zweites, lauf nicht blind durch dein Leben. Halte die Augen offen.

Elena Koumentakou: Wir bedanken uns sehr.

Applaus

 […]

Angeliki-Maria Karagianni: In der Zeit, in der Sie Schüler waren, kämpften Jugendliche für die Freiheit. Was meinen Sie, für welche Werte Jugendliche heute kämpfen sollten?

Vassilis Mavridis: Das hat nie aufgehört, ein grundlegender Wert zu sein. Um Himmels Willen.

Ilektra Mavridi: Denken Sie, dass die Jugendlichen, also wir, heutzutage die absolute Freiheit haben. Dass es z. B. nichts gibt, was uns unterdrückt und uns einsperrt?

Vassilis Mavridis: Guckt mal, es kann sein, dass der Druck geringer ist, aber dann ist die Verantwortung noch größer für euch, für jeden, zu gucken, was er macht. Solange dir Freiheit gegeben wird. Freiheit ist keine leichte Sache, Freiheit hat viele Verpflichtungen, hauptsächlich für die Person selbst. Ich entscheide für mich selbst, was ich in meinem Leben mache. Das bestimmt niemand anders für mich. Oder zu sagen, ach, das ist mir egal. Das gilt grundsätzlich, nicht nur für unsere Zeit. Schon immer galt das für die Menschen und es ist sehr einfach für jemanden zu sagen, “weißt du, so machen es die Anderen und so mache ich das auch“. Aber dich hinzusetzen und über die Sache nachzudenken, das, was die Anderen machen und du selbst. Das heißt, ich sage dir das, was mir die Pouboura gesagt hat, dass ich Protestant bin. Das heißt, ich habe protestiert, ich habe nicht akzeptiert, was sie mir sagten, so einfach mache ich es dir nicht.

 […]

Alexandra Efthymiou: Beeinflusste die Tatsache, dass sie auf die Deutsche Schule gingen, irgendwelche außerschulischen Beziehungen oder Aktivitäten?

Vassilis Mavridis: Nein.

Alexandra Efthymiou: Sie haben nie Probleme gehabt…mit Ihren Freunden?

Vassilis Mavridis: Lass uns mal sagen, deine Mitschüler, die anderen, die beeinflussen dich immer. Die Umstände waren ein bisschen anders. Weil es eine Deutsche Schule war. Αllerhöchstens, dass ich Deutsch lernte und ich in Deutschland promovieren konnte. Hätte ich kein Deutsch gekonnt, hätte ich nicht in Deutschland promovieren können.

 […]

Elena Koumentakou: Haben Sie heute deutsche Freunde, haben Sie Beziehungen beibehalten?

Vassilis Mavridis: Natürlich. Ich habe ein zweites Leben in Deutschland. Außerhalb meines Studiums. Damals und auch aus anderen Gründen hatte ich sehr viele FreundInnen in Deutschland. Am 28. Oktober ‘67 haben sie zu mir gesagt, die schnappen dich. Und ich haute mit dem letzten Flugzeug ab. Am Abend kamen drei in mein Haus und einer zum Haus meiner Mama, um mich zu schnappen. Aber natürlich war ich abgehauen. Andere Geschichte. Und dieses ganze Jahr. Ich habe… sie haben auch ein Interview mit mir gemacht.

Elena Koumentakou: Das haben wir gelesen, mit der Deutschen Welle, der Sie ein Interview gegeben haben.

Vassilis Mavridis: Ich war auch in der Deutschen Welle, aber das war das Zweitrangige. Ich habe die griechische Lobby organisiert und deswegen habe ich dem Archiv für Zeitgeschichte auch ein Interview gegeben. Insgesamt 67 Seiten. Wenn ihr wollt, zeige ich euch das, damit ihr es lesen könnt und damit euren Abend verbringt. Aber das ist mein zweites Leben in Deutschland und drittens, während meines Studiums habe ich meine Frau kennengelernt. Und die erträgt mich mich so viele Jahre.

Angeliki-Maria Karagianni: Wann war Ihre politische Meinung vollständig gefestigt?

Vassilis Mavridis: Meine politische Meinung. Warum ausgerechnet die? Die sage ich glücklich und offen. Und was du auch willst.

Elena Koumentakou: Wann war sie gefestigt? In welchem Alter?

Vassilis Mavridis: Das fing in meiner Kindheit an. Wenn du vor dir einen Menschen siehst und der stirbt, bist du dazu gezwungen, nachzudenken. Wie ist er gestorben? Warum ist der gestorben? Wie sieht es es aus? Was muss man machen? Da gehen deine Gedanken los, was muss der Staat machen, wie müssen die Anderen sein? Wie können wir helfen? All das. Mich hat all das von klein auf gequält. Es hörte nicht auf, mich zu quälen. Ich sage euch, was ich von da aus gemacht habe…gerne sage ich euch das. Aber das ist eine sehr lange Geschichte, das wird euch nochmal drei Stunden kosten.

Elena Koumentakou: Wollen Sie vielleicht jetzt nach all der Zeit die Kinder etwas fragen? Wir haben Ihnen ein bisschen Zeit gelassen.

Vassilis Mavridis: Natürlich. Ich will wissen, ob und wer von euch sich wirklich für Politik interessiert. Dafür, was auf der Welt passiert. Nicht nur speziell für die Politik, wer und was. Aber was passiert auf der Welt? Wie sieht es aus, was passiert, was ist der Sache inne? Gibt es solche Gedanken in euch?

(Alle zusammen):  Ja, sicher.

Vassilis Mavridis: Ich sehe, die eine bereitet sich vor zu gehen.

(Alle zusammen):  Sie kommt hierher um zu reden

Aliki Portosalte: Mich persönlich interessieren mehr die politischen Ideologien, weil wir nicht wirklich erfahren, was die eine Seite vertritt und was die andere. Und am Ende müssen wir wählen, ohne wirklich Bescheid zu wissen.

Vassilis Mavridis: Das ist in erster Linie euer eigener Fehler, dass ihr nicht lernt, was ihr wollt, weil ihr glaubt, dass es richtig ist. Es ist nicht: der Eine sagt, der Andere sagt – soll doch jeder sagen, was er will. Du musst selbst darüber nachdenken, wie es ist. Weh uns, wenn wir darauf warten müssten, dass jeder sagt, was er will. Also, dazu kann ich euch sehr viel sagen… Ich sehe, dass du unschlüssig bist. Sag es mir!

Ludovico Bitzios: Ich habe eine Frage, die Ihre Freundschaften an der Deutschen Schule betrifft. Die ideologischen Konflikte, haben die Ihre Auswahl an Freunden nicht irgendwann beeinflusst?

Vassilis Mavridis: Guck mal, mein Kind. Damals war Krieg. Damals hatten wir die Besatzung. Sehr große ideologische Konflikte. Natürlich hatten wir auch große ideologische Konflikte, weil plötzlich die EAM-Bewegung kam und die Kommunisten, obwohl sie plötzlich 3% hatten, ganz Griechenland einnahmen. Das war natürlich, für alle von uns, unser Leben. Ich lebe zufällig zweimal. Einmal schrieb ich damals an die Wände. Damals schrieben wir an die Wände, und jemand schoss auf mich, ich glaube, ein Italiener. Ich haute ab. Ich kam nach Hause voller Farbe und ich schrieb… Darüber könnte ich euch auch ein paar lustige Sachen erzählen. Wenn du auf Wände schreibst, hast du einen Blecheimer (?) und einen davon und irgendwann ist er leer. Was machst du? Wenn du nichts mehr hast. Wir haben mehr Farbe gekauft und reingepinkelt. Und so konnten wir weiterschreiben. Also, gut, das war sehr witzig. Aber ich sag dir, sie haben auf mich geschossen. War es ein Italiener? Deutscher? Wahrscheinlich war es ein Italiener. Und er verschwand und haute ab. Danach haben mich die ELASler geschnappt. Sie haben mich ins politische Gefängnis der ELAS in Gizi gebracht. Wie ich ihnen von da an entkommen bin, ist eine andere Geschichte. Davon kann ich dir auch eine ganze Menge erzählen. Was ich in meinem Leben gesehen habe, was ich erlebt habe, was ich gelernt habe und es hat mich von innen aufgefressen. Oder soll ich euch sagen, was ich während der Junta in Deutschland machte…Sie sagten mir, wir fangen dich, ich bin mit dem letzten Flugzeug weggeflogen, sie sind am Abend gekommen, um mich festzunehmen, sie haben mich nicht gefunden…und ich habe ASKI dazu ein 67-seitiges Interview gegeben.

 […]

Alexandra-Iliana Dimitriadis: Wie Sie uns erzählten, hat Sie die Situation in Griechenland persönlich geprägt, etwa durch ihrer Erfahrungen mit Menschen, die vor Ihren Augen starben, und Sie fragten sich, warum und versuchten, den Grund dafür herauszufinden. Sahen Sie, dass  auch Ihre Mitschüler von dem geprägt wurden, was um sie herum passierte, von der Hungersnot, von all dem?

Vassilis Mavridis: Ich habe nicht viele gekannt.