Αρχική / Το πρόγραμμα / Δραστηριότητες / 7+13: Το Λύκειο Διστόμου και η ΓΣΑ σ‘ ένα κοινό ταξίδι στον χρόνο
Πρώτα βήματα: Πολλές ιδέες και ακόμα περισσότερες ερωτήσεις
Πρώτα βήματα: Πολλές ιδέες και ακόμα περισσότερες ερωτήσεις
26.09.2019-10.10.2019
Συνομιλώντας με πρώην μαθητές της ΓΣΑ:
Συνομιλώντας με πρώην μαθητές της ΓΣΑ:
05.10.2019-15.11.2019
Συνάντηση με τον συλλέκτη Βύρωνα Μήτο
Συνάντηση με τον συλλέκτη Βύρωνα Μήτο
14.11.2019
Μπροστά στις προκλήσεις της Ιστορίας
Μπροστά στις προκλήσεις της Ιστορίας
14-16.02.2020
Τηλεοπτικά γυρίσματα στον κήπο
Τηλεοπτικά γυρίσματα στον κήπο
17.03.2020
Κορονοϊός: Θα τα καταφέρουμε! Ημερολόγιο καραντίνας
Κορονοϊός: Θα τα καταφέρουμε! Ημερολόγιο καραντίνας
09.03.2020-19.05.2020
12-19/12/2019 7 + 13: Το Λύκειο Διστόμου και η ΓΣΑ σ’ ένα κοινό ταξίδι στον χρόνο
12/12/2019 Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας, Συνάντηση με τον υφυπουργό Μίχαελ Ροτ
12/12/2019 Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας, Συνάντηση με τον υφυπουργό Μίχαελ Ροτ
13/12/2019 Οι μαθητές επισκέπτονται την Ελληνική Πρεσβεία
13/12/2019 Οι μαθητές επισκέπτονται την Ελληνική Πρεσβεία
14.12.2019 Εκπαιδευτικές δράσεις στο Κέντρο Άννα Φραν
14/12/2019 Εκπαιδευτικές δράσεις στο Κέντρο Άννα Φραν
15/12/2019 Επίσκεψη στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ράβενσμπρικ
15/12/2019 Επίσκεψη στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ράβενσμπρικ
16/12/2019 Μαθητική συνάντηση με εκπαιδευτικές δράσεις στο Σχολείο Φριτς Κάρζεν
16/12/2019 Μαθητική συνάντηση με εκπαιδευτικές δράσεις στο Σχολείο Φριτς Κάρζεν
17/12/2019 Εκπαιδευτικές δράσεις στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου
17/12/2019 Εκπαιδευτικές δράσεις στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου
18/12.2019 Ημέρα ανάγνωσης και μελέτης στο Ομοσπονδιακό Αρχείο του Γερμανικού Κράτους και στη Βιβλιοθήκη για την Ιστορία της Εκπαίδευσης
18/12/2019 Ημέρα ανάγνωσης και μελέτης στο Ομοσπονδιακό Αρχείο του Γερμανικού Κράτους και στη Βιβλιοθήκη για την Ιστορία της Εκπαίδευσης
Μια επταήμερη επίσκεψη στο χριστουγεννιάτικο Βερολίνο – αναρίθμητες και αξέχαστες αναμνήσεις. Στις επτά παρουσιάσεις μας, μιλάμε για τις συναντήσεις και τις εμπειρίες μας.
12 Δεκεμβρίου 2019: Επίσκεψη στο Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας και συνάντηση με τον Μίχαελ Ροτ
Η πρώτη δράση του προγράμματός μας στο Βερολίνο ήταν η επίσκεψη στο Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας και η συνάντηση με τον υφυπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. Ήμασταν όλοι πολύ καλά προετοιμασμένοι για τη συνάντηση. Είχαμε στις αποσκευές μας μια παρουσίαση σε PowerPoint σχετικά με το πρότζεκτ μας «Η ΓΣΑ θυμάται», καθώς και έναν εκτενή κατάλογο με ερωτήσεις προς
τον κύριο Ροτ. Όπως και να το κάνουμε, ήταν η πρώτη μας συνάντηση με υφυπουργό. Περισσότερες λεπτομέρειες για τη συνάντηση, στην παρουσίαση που ακολουθεί.
✎ Αλίκη Πορτοσάλτε (μαθήτρια της Γερμανικής Σχολής Αθηνών
Η σημασία της μνήμης και της συνάντησης με τον υφυπουργό
Στις 12 Δεκεμβρίου 2019, μια ομάδα μαθητών συναντήθηκε στο κτίριο του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Εξωτερικών στο Βερολίνο με τον κύριο Μίχαελ Ροτ, υφυπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γερμανίας. Η ομάδα αποτελούνταν από μαθητές του Λυκείου Διστόμου και της Γερμανικής Σχολής Αθηνών, ηλικίας 15-17 ετών. Αφορμή για τη συνάντηση στάθηκαν οι εκπαιδευτικές δράσεις στις οποίες συμμετέχει ο Όμιλος Εργασίας της Γερμανικής Σχολής Αθηνών, στο πλαίσιο του διαγωνισμού που προκηρύχθηκε από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών, με τον γενικό τίτλο «Μνήμη για το παρόν». Η ΓΣΑ συμμετέχει στον διαγωνισμό, με τελικό στόχο τη δημιουργία ενός διαδραστικού ιστοτόπου με ιστορικά ντοκουμέντα, καθώς και μαρτυρίες μαθητών και εκπαιδευτικών της εποχής, προερχόμενες από τα σχολικά αρχεία της περιόδου 1933-1944.
Το πρότζεκτ παρουσιάστηκε στον κύριο Ροτ από τους μαθητές της Γερμανικής Σχολής Αθηνών, ενώ οι μαθητές του Λυκείου Διστόμου έκαναν στη συνέχεια μια σύντομη παρουσίαση για την ιστορία του τόπου τους και για τον σημαντικό ρόλο της μακροχρόνιας συνεργασίας των δύο σχολείων αλλά και της συνεργασίας τους στο πλαίσιο του συγκεκριμένου σχολικού διαγωνισμού.
Πηγή: Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας, συνάντηση με τον υφυπουργό Μίχαελ Ροτ, Δεκέμβριος 2019, φωτογραφικό αρχείο «H ΓΣΑ θυμάται»
Μετά την ολοκλήρωση των παρουσιάσεων και το έκδηλο ενδιαφέρον του κυρίου Ροτ για την έρευνα των μαθητών, ακολούθησε μια ουσιαστική συζήτηση, στην οποία τόσο οι μαθητές από το Δίστομο όσο και οι μαθητές της Γερμανικής Σχολής Αθηνών έθεσαν ερωτήσεις για ποικίλα θέματα. Μεταξύ άλλων, συζητήθηκαν το ζήτημα της γερμανικής ευθύνης κατά την περίοδο της Κατοχής, καθώς και η σημασία της πολιτικής ευαισθητοποίησης των νέων στη σημερινή Ευρώπη. Ο κύριος Ροτ ανταποκρίθηκε σε όλες τις ερωτήσεις μας με φιλικό και ανοιχτό τρόπο, τηρώντας όμως παρ’ όλα αυτά διπλωματική στάση.
Όλοι εμείς οι μαθητές εντυπωσιαστήκαμε από τη συνάντηση αυτή. Ήταν μεγάλη τιμή να συνομιλήσουμε με τον υφυπουργό και ελπίζουμε σε μια επόμενη συνάντηση μαζί του στη Γερμανική Σχολή Αθηνών, καθώς θεωρούμε πολύ σημαντική την επαφή των νέων ανθρώπων με πολιτικούς παράγοντες και τη γόνιμη ανταλλαγή απόψεων μαζί τους.
Πηγή: Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας, συνάντηση με τον υφυπουργό Μίχαελ Ροτ, Δεκέμβριος 2019, φωτογραφικό αρχείο «H ΓΣΑ θυμάται»
13 Δεκεμβρίου 2019: Οι μαθητές επισκέπτονται την Ελληνική Πρεσβεία
Δεν ήταν η πρώτη επίσκεψη μαθητών στην Ελληνική Πρεσβεία του Βερολίνου. Πριν από εμάς, αρκετές ομάδες μαθητών είχαν την τιμή να γίνουν δεκτές από τον Έλληνα πρέσβη στο Βερολίνο. Η υποδοχή ήταν ιδιαίτερα θερμή, και η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από επίκαιρα ευρωπαϊκά ζητήματα. Περισσότερα, στο κείμενο που ακολουθεί.
✎ Γιάννης Τόλιας και Νικόλαος Βότσης (μαθητές της Γερμανικής Σχολής Αθηνών)
Υποδοχή από τον Έλληνα πρέσβη
Την Παρασκευή, 13 Δεκεμβρίου 2019, μαθήτριες και μαθητές της Γερμανικής Σχολής Αθηνών και του Λυκείου Διστόμου, συνοδευόμενοι από τους εκπαιδευτικούς τους, επισκέφθηκαν την Ελληνική Πρεσβεία στο Βερολίνο, όπου τους υποδέχθηκε θερμά ο Έλληνας Πρέσβης Θεόδωρος Δασκαρόλης.
Αρχικά, οι μαθητές της Γερμανικής Σχολής Αθηνών παρουσίασαν εν συντομία στον Πρέσβη το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο οποίο συμμετέχουν, καθώς και την μακροχρόνια συνεργασία των δύο σχολείων, η οποία συνεχίζεται στο πλαίσιο του μαθητικού διαγωνισμού με τίτλο «Μνήμη για το παρόν». Στη συνέχεια, οι μαθητές του Λυκείου Διστόμου αναφέρθηκαν στην ιστορία του τόπου τους, καθώς και στην ουσιαστική επαφή ανάμεσα στις μαθητικές κοινότητες των δύο σχολείων.
Πηγή: Συνάντηση με τον Έλληνα πρέσβη, Δεκέμβριος 2019, φωτογραφικό αρχείο «Η ΓΣΑ θυμάται»
Ο Πρέσβης ενημερώθηκε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την προσπάθεια των δύο σχολείων και απάντησε εκτενώς στις ερωτήσεις των μαθητών για θέματα που, εκτός των άλλων, αφορούν την καθημερινότητα των Ευρωπαίων πολιτών, όπως το μεταναστευτικό και η άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη.
Η συνάντηση κράτησε περίπου δύο ώρες, και η συμμετοχή από την πλευρά των μαθητών υπήρξε ιδιαίτερα ενθουσιώδης.
Πηγή: Συνάντηση με τον Έλληνα πρέσβη, Δεκέμβριος 2019, φωτογραφικό αρχείο «Η ΓΣΑ θυμάται»
14 Δεκεμβρίου 2019: Εκπαιδευτικές δράσεις στο Κέντρο Άννα Φρανκ
Τρεις ομάδες μαθητών στο Κέντρο Άννα Φρανκ: η Γερμανική Σχολή Αθηνών, το Λύκειο Διστόμου και το Σχολείο Φριτς Κάρζεν. Αν και ήμασταν όλοι ενήμεροι για τη φρικτή μοίρα της Άννα Φρανκ, οι εκπαιδευτικές δράσεις μάς έδωσαν τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε την προσωπικότητά της με τελείως διαφορετικό τρόπο. Για όσα μάθαμε κατά την επίσκεψη στο Κέντρο Άννα Φρανκ γράφουν η Μαρία και η Σταματία.
✎ Μαρία Μπελίτσα και Σταματία Τζιτζώκου (μαθήτριες του Λυκείου Διστόμου)
«Τι υπέροχο να μη χρειάζεται να περιμένεις ούτε λεπτό, για να αρχίσεις να αλλάζεις τον κόσμο!» (Άννα Φρανκ)
Με αφορμή το ταξίδι του Γενικού Λυκείου Διστόμου και της Γερμανικής Σχολής Αθηνών στο Βερολίνο, επισκεφτήκαμε το Κέντρο Άννα Φρανκ, ένα μικρό μουσείο στην ευρύτερη περιοχή του Μίτε, κοντά στην Αλεξάντερπλατς. Ήταν, επίσης, η πρώτη μέρα της συνάντησής μας με τους μαθητές του Σχολείου Φριτς Κάρζεν, του αδελφού σχολείου μας στο Βερολίνο. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μας, χωριστήκαμε σε δύο μεικτές ομάδες και περιηγηθήκαμε στους χώρους του Κέντρου υπό την καθοδήγηση των ξεναγών μας. Ενώ η πρώτη ομάδα ασχολήθηκε με τις πληροφορίες που παρέχει ο χώρος σχετικά με τις ποικίλες πτυχές της ζωής και της καθημερινότητας της Άννα Φρανκ και της οικογένειάς της, η δεύτερη ομάδα δραστηριοποιήθηκε στο διαδραστικό τμήμα του Κέντρου, όπου μάθαμε από μαρτυρίες για τον αντισημιτισμό, τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν. Αξίζει να σημειωθεί ότι κάθε ομάδα παρακολούθησε και τις δύο ξεναγήσεις.
Πηγή: Εκπαιδευτικές δράσεις στο Κέντρο Άννα Φρανκ, Δεκέμβριος 2020, φωτογραφικό αρχείο «Η ΓΣΑ θυμάται»
Η εντύπωση που μας άφησε η επίσκεψη αυτή ήταν άκρως θετική. Ο διαδραστικός και, παράλληλα, επιμορφωτικός χαρακτήρας του μουσείου κέντρισε το ενδιαφέρον μας, τροφοδότησε τον προβληματισμό μας και μας έδωσε πλήθος ερεθίσματα για περαιτέρω αναζήτηση και σκέψη. Επιπροσθέτως, ο μοντέρνος σχεδιασμός του Κέντρου έκανε την περιήγησή μας ακόμη πιο ενδιαφέρουσα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο προαύλιος χώρος με τα γκράφιτι τα οποία έχουν δημιουργήσει καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο.
Η επίσκεψη αυτή αποτέλεσε αναμφίβολα μια από τις καλύτερες εμπειρίες μας στο Βερολίνο!
Πηγή: Εκπαιδευτικές δράσεις στο Κέντρο Άννα Φρανκ, Δεκέμβριος 2020, φωτογραφικό αρχείο «Η ΓΣΑ θυμάται»
15 Δεκεμβρίου 2019: Επίσκεψη στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ράβενσμπρικ
Ράβενσμπρικ: Ένας τόπος ταυτισμένος με τη φρίκη, τη βία και την απανθρωπιά. Για την ιστορία του στρατοπέδου, είχαμε διαβάσει στα σχολικά βιβλία. Ωστόσο, η επίσκεψη στο ίδιο το στρατόπεδο αποτελεί μια ιδιαίτερα συγκλονιστική εμπειρία. Ακολουθεί μια παρουσίαση από την Αλεξάνδρα και τον Παναγιώτη.
✎ Αλεξάνδρα-Ηλιάνα Δημητριάδη (μαθήτρια της Γερμανικής Σχολής Αθηνών) και Παναγιώτης Παντίσκας (μαθητής του Λυκείου Διστόμου)
Κόκκινα τριαντάφυλλα στη μνήμη των θυμάτων του εθνικοσοσιαλισμού
Την Κυριακή, 15 Δεκεμβρίου 2019, η ομάδα των μαθητριών και μαθητών της Γερμανικής Σχολής Αθηνών, του Λυκείου Διστόμου αλλά και του Σχολείου Φριτς Κάρζεν (Βερολίνο) επισκέφθηκε το πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης Ράβενσμπρικ. Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος «Η ΓΣΑ θυμάται – Το σχολείο κάτω από τη σβάστικα».
Η κυρία Βίνκελ και η κυρία Σίντλερ-Ζέφκοβ υποδέχθηκαν την ομάδα των μαθητών και αναφέρθηκαν διεξοδικά στην ιστορία του στρατοπέδου. Μάλιστα η κυρία Σίντλερ-Ζέφκοβ μίλησε με ιδιαίτερη συγκίνηση για την προσωπική της εμπειρία, καθώς η μητέρα της φυλακίστηκε σε αυτό το στρατόπεδο συγκέντρωσης, όταν η ίδια ήταν πολύ μικρή. Τόνισε ότι, μετά την απελευθέρωσή τους, τόσο η μητέρα της όσο και άλλες κρατούμενες ζήτησαν από τις κόρες τους να μοιραστούν την ιστορική μνήμη με τις επόμενες γενιές, ώστε να μην επαναληφθούν ποτέ ανάλογες αποτρόπαιες πράξεις και να μην περιέλθουν ποτέ στη λήθη τα ανείπωτα μαρτύρια αυτών των γυναικών, αλλά να παραμείνουν ζωντανά στη μνήμη των νέων ανθρώπων και να συνεχίσουν να μεταδίδονται από γενιά σε γενιά.
Πηγή: Μνημείο για τα θύματα του Ράβενσμπρικ, Δεκέμβριος 2019, φωτογραφικό αρχείο «Η ΓΣΑ θυμάται»
Το Ράβενσμπρικ ήταν κυρίως στρατόπεδο πολιτικών κρατουμένων. Εδώ μεταφέρονταν γυναίκες με δράση στην Αντίσταση, Εβραίες αλλά και γυναίκες από τις εθνοτικές ομάδες των Ρομά και των Σίντι, προκειμένου να εκτελέσουν καταναγκαστική εργασία στον τομέα της υφαντουργίας. Σημαντικό μερίδιο ευθύνης στην καταναγκαστική εργασία των γυναικών αυτών είχαν εταιρείες, όπως η Siemens, οι οποίες εκμεταλλεύονταν τις γυναίκες και τις άφηναν να δουλεύουν
κάτω από απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, με τεράστια οικονομικά οφέλη για τα Ες Ες. Επίσης, οι κρατούμενες υποβάλλονταν σε απάνθρωπα ιατρικά πειράματα, με πολλές από αυτές να οδηγούνται στον θάνατο. Παρόλο που το στρατόπεδο προοριζόταν για γυναίκες, επισημάνθηκε από τις δύο κυρίες ότι υπήρχαν και άντρες κρατούμενοι, οι οποίοι εκτελούσαν βαριές χειρωνακτικές εργασίες.
Πηγή: Μνημείο για τα θύματα του Ράβενσμπρικ, Δεκέμβριος 2019, φωτογραφικό αρχείο «Η ΓΣΑ θυμάται»
Οι πληροφορίες αυτές ήταν πρωτόγνωρες για τους μαθητές. Ιδιαίτερα συνταρακτική ήταν η είδηση ότι από το συγκεκριμένο στρατόπεδο πέρασαν πάνω από 290 Ελληνίδες και Έλληνες. Στο πλαίσιο της επίσκεψής μας, η κυρία Βίνκελ διάβασε αποσπάσματα από το ανέκδοτο βιβλίο μιας Ελληνίδας επιζήσασας του στρατοπέδου. Τα αποσπάσματα συγκίνησαν και προβλημάτισαν ιδιαίτερα όλους τους παρευρισκόμενους.
Στη συνέχεια, οι μαθητές περιηγήθηκαν στον τόπο του μαρτυρίου και έμαθαν από τις περιγραφές των δύο κυριών λεπτομέρειες για τη ζωή και τις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων, ενώ είχαν την ευκαιρία να αφήσουν ένα τριαντάφυλλο στα σημεία που τους ξυπνούσαν έντονα συναισθήματα. Στο σημείο μπροστά από την αναμνηστική πλάκα που είναι αφιερωμένη στις Ελληνίδες και στους Έλληνες που δολοφονήθηκαν στο στρατόπεδο, η ομάδα των μαθητών και των εκπαιδευτικών διάβασε μεγαλόφωνα τα ονόματα των 290 Ελληνίδων και Ελλήνων που φυλακίστηκαν σε αυτό το κολαστήριο. Έντονα συναισθήματα πλημμύρισαν τις καρδιές όλων και βαθύτατος προβληματισμός.
Στο τέλος, αποτίσαμε φόρο τιμής στους νεκρούς, αφήνοντας μερικά τριαντάφυλλα να ταξιδέψουν στα νερά της παρακείμενης λίμνης, όπου ρίχνονταν οι στάχτες των θυμάτων από τα κρεματόρια.
16 Δεκεμβρίου 2019: Μαθητική συνάντηση με εκπαιδευτικές δράσεις στο Σχολείο Φριτς Κάρζεν
Στο Σχολείο Φριτς Κάρζεν μας περίμενε ένα πλούσιο πρόγραμμα: μια ιστορική περιήγηση στην πόλη, θεατρικά εργαστήρια, επιτραπέζιο ποδοσφαιράκι και πολλά άλλα ακόμα. Το σχετικό βίντεο αποτυπώνει την όμορφη και ζωντανή συνάντησή μας με τους μαθητές του Λυκείου Διστόμου και τη δραστήρια μαθητική ομάδα του Σχολείου Φριτς Κάρζεν, η οποία βιντεοσκόπησε επί τρεις μέρες τις κοινές δράσεις μας, με την υποστήριξη του Βερολινέζου κινηματογραφιστή Τζάστιν Τάιμ. Ακολουθεί μια σύντομη παρουσίαση από την Αλίκη.
✎ Αλίκη Πορτοσάλτε (μαθήτρια της Γερμανικής Σχολής Αθηνών)
«Οι ναζί δεν τρώνε ντονέρ!»
Δευτέρα, 16 Δεκεμβρίου. Ξύπνημα νωρίς-νωρίς. Ετοιμασία για το σχολείο. Ποιο σχολείο; Σε σχολική εκδρομή δεν είμαστε;
Στο πλαίσιο της επταήμερης εκπαιδευτικής εκδρομής της ομάδας μας στο Βερολίνο για τις ανάγκες του ερευνητικού πρότζεκτ «Η ΓΣΑ θυμάται – Tο σχολείο κάτω από τη σβάστικα», οργανωθήκαν δύο μαθητικές συναντήσεις: η μία με το Γενικό Λύκειο Διστόμου, με το οποίο συνταξιδέψαμε στο Βερολίνο, η άλλη με το γερμανικό Σχολείο Φριτς Κάρζεν.
Μπαίνοντας στην αίθουσα διδασκαλίας των μαθητών που συμμετέχουν στο πρότζεκτ, η ματιά μας πέφτει σ’ έναν τεράστιο καναπέ. Μετά την ιδιαίτερα θερμή υποδοχή και μια πρώτη ανταλλαγή απόψεων με τα παιδιά του Σχολείου Φριτς Κάρζεν, αρχίζουν οι δραστηριότητες, με σκοπό να γνωριστούμε καλύτερα: «Φτιάξτε μια γραμμή και σταθείτε με αλφαβητική σειρά», λέει η καθηγήτρια. «Σταθείτε ανάλογα με την ηλικία σας, από τον μικρότερο στον μεγαλύτερο». «Σταθείτε ανάλογα με το ύψος σας, από τον πιο κοντό στον πιο ψηλό».
Πηγή: Σχολείο Φριτς Κάρζεν, Δεκέμβριος 2019, φωτογραφικό αρχείο «Η ΓΣΑ θυμάται»
Ύστερα από μερικά αστειάκια και πειράγματα μεταξύ μας, χωριζόμαστε σε ομάδες. Ακολουθεί μια ξενάγηση, όχι μόνο στους χώρους του σχολείου, αλλά και στη γύρω περιοχή.
Το σχολείο έχει μεγάλη ιστορία. Κατά τη διάρκεια του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου, λειτούργησε ως στρατιωτικό νοσοκομείο, ενώ σε μικρή απόσταση από το σχολείο υπήρχε μάλιστα ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου. Στην ίδια θέση, στεγάζεται σήμερα ένας παιδικός σταθμός. Πολύ ενδιαφέρουσα και συγκλονιστική ιστορία έχει, επίσης, και η συνοικία γύρω από το σχολείο, με δεκάδες αναμνηστικές πλάκες αφιερωμένες σε ποιητές, μέλη αντιστασιακών οργανώσεων και απλών ανθρώπων, οι οποίοι έπεσαν θύματα των ναζί.
Ύστερα από ένα μικρό διάλειμμα, ακολουθεί το δημιουργικό και καλλιτεχνικό κομμάτι της συνάντησης. Με άξονα το θεατρικό παιχνίδι, κάνουμε ασκήσεις μουσικοκινητικής και εμπιστοσύνης. Φτιάχνουμε ιστορίες για άγνωστους ανθρώπους, αντλώντας έμπνευση από φωτογραφίες που μας δίνονται.
Πηγή: Σχολείο Φριτς Κάρζεν, Δεκέμβριος 2019, φωτογραφικό αρχείο «Η ΓΣΑ θυμάται»
Στόχος της συνάντησης, όμως, είναι να δημιουργήσουμε και να παρουσιάσουμε δικά μας θεατρικά έργα, έχοντας για πυξίδα λέξεις-κλειδιά ή έννοιες, όπως «κοινωνικός αποκλεισμός», «βία» και «αδυναμία», κοινώς θέματα τα οποία δυστυχώς εντοπίζονται ακόμα και σήμερα στην καθημερινότητά μας. Ο ρατσισμός εξακολουθεί να είναι ένα επίκαιρο φαινόμενο, που απασχολεί νέους με διαφορετική καταγωγή.
Η συνάντηση δεν τελειώνει εκεί. Οι μαθήτριες και οι μαθητές του Σχολείου Φριτς Κάρζεν μας οδηγούν στον χώρο αναψυχής, όπου παίζουμε μπιλιάρδο και ποδοσφαιράκι, με μουσική υπόκρουση ένα πλούσιο ποτ-πουρί από τραγούδια που έχουν επιλέξει τα ίδια τα παιδιά του Σχολείου Φριτς Κάρζεν.
Η συνάντηση των τριών σχολείων, με διαφορετική ιστορία το καθένα, έρχεται να υπογραμμίσει ότι το ζήτημα της μνήμης παραμένει σημαντικό και για τη δική μας γενιά.
17 Δεκεμβρίου 2019: Εκπαιδευτικές δράσεις στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου
Τι σημαίνει «Προφορική Ιστορία»; Τι χρειάζεται να προσέχεις όταν παίρνεις συνέντευξη από αυτόπτες μάρτυρες; Πώς στήνεται μια ιστοσελίδα; Πολλά και ανεκτίμητα ήταν τα ερεθίσματα που λάβαμε από την κυρία Μπράνκα Πάβλοβιτς, μοντέρ κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών, και την κυρία Γκέστα Ρέβερ, σχεδιάστρια ιστοσελίδων. Η κυρία Αθανασιάδου και ο κύριος Τένγκενς μας συνόδευσαν καθ’ όλη τη διάρκεια του συναρπαστικού workshop.
✎ Λουδοβίκος Μπίτζιος και Ίωνας ΚάμπλιτΠαναγιωτόπουλος (μαθητές της Γερμανικής Σχολής Αθηνών)
Σε μια έπαυλη του Ντάλεμ
Τρίτη, 17 Δεκεμβρίου 2019. Γύρω στις 9:30 αποβιβαστήκαμε στον σταθμό Ντάλεμ-Ντορφ του μετρό, όπου μας υποδέχτηκαν ο κύριος Ντάμιαν Τένγκενς (επιστημονικός συνεργάτης) και η κυρία Οζενί Αθανασιάδου (υπεύθυνη για την οργάνωση του προγράμματος «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα» [MOG]), οι οποίοι και μας συνόδευσαν σε μια έπαυλη του Πανεπιστημίου, όπου έλαβαν χώρα οι εκπαιδευτικές δράσεις μας. Εκεί μας παραχωρήθηκε μια αίθουσα διδασκαλίας, για να μπορούμε να δουλέψουμε όλοι μαζί. Το εκπαιδευτικό εργαστήρι χωρίστηκε σε δύο μέρη, ενώ μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου μέρους απολαύσαμε το μεσημεριανό μας στη Λέσχη του Πανεπιστημίου.
Πηγή: Εκπαιδευτικές δράσεις στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, πρόγραμμα MOG, Δεκέμβριος 2019, φωτογραφικό αρχείο «Η ΓΣΑ θυμάται»
Στο πρώτο μέρος, που άρχισε στις 9:50, ασχοληθήκαμε κατά κύριο λόγο με την προετοιμασία, τον σχεδιασμό και τη διεξαγωγή της συνέντευξης ενός αυτόπτη μάρτυρα. Αρχικά, παρακολουθήσαμε δύο σύντομα αποσπάσματα από συνεντεύξεις που βρίσκονται στο πλούσιο ψηφιακό αρχείο του προγράμματος MOG. Περισσότερες από ενενήντα βιωματικές συνεντεύξεις Ελληνίδων και Ελλήνων μαρτύρων από την περίοδο της γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα είναι διαθέσιμες στους χρήστες της διαδικτυακής αρχειακής πλατφόρμας, σε τρεις διαφορετικές γλώσσες. Στις δύο συνεντεύξεις που παρακολουθήσαμε, η κυρία Γιώτα Κολιοπούλου-Κωνσταντοπούλου και η κυρία Ελένη Σαββατιανού-Γεωργαντά αφηγούνται τις εμπειρίες τους από τα χρόνια της γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα. Με βάση τις πληροφορίες από αυτές τις συνεντεύξεις, δουλέψαμε χωρισμένοι σε δύο ομάδες και απαντήσαμε σε τρεις ερωτήσεις σχετικά με το πεδίο της Προφορικής Ιστορίας και με όσα ακούσαμε στις δύο συνεντεύξεις. Μετά την ολοκλήρωση της εργασίας μας, συζητήσαμε και συγκρίναμε όλοι μαζί τις απαντήσεις των δύο ομάδων.
Στη συνέχεια, μας επισκέφθηκε η κυρία Βερένα Νέγκελ, η οποία έχει σχεδιάσει αρκετές εκπαιδευτικές πλατφόρμες στο πλαίσιο της Προφορικής Ιστορίας. Στην παρουσίασή της εμβάθυνε στα προαναφερόμενα θέματα, δηλαδή την προετοιμασία, τον σχεδιασμό και, τέλος, τη διεξαγωγή μιας συνέντευξης με αυτόπτες μάρτυρες. Επίσης, αναφερθήκαμε στις συνεντεύξεις που είχαμε πάρει από τον κύριο Μαυρίδη και τον κύριο Φωτιάδη-Νεγρεπόντη, αμφότεροι μαθητές της ΓΣΑ κατά την περίοδο 1941-1944, και τις σχολιάσαμε, αναζητώντας πιθανές τεχνικές και δυνατότητες, για να βελτιώσουμε τις μελλοντικές συνεντεύξεις μας με πρώην μαθητές της ΓΣΑ. Στη συνέχεια, απαντήθηκαν πολλές από τις ερωτήσεις μας και μας δόθηκαν πολυάριθμες συμβουλές για τη βελτιστοποίηση της εργασίας μας. Μετά την παρουσίαση της κυρίας Νέγκελ, ακολούθησε το μεσημεριανό διάλειμμα για φαγητό.
Πηγή: Εκπαιδευτικές δράσεις στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, πρόγραμμα MOG, Δεκέμβριος 2019, φωτογραφικό αρχείο «Η ΓΣΑ θυμάται»
Layout, σχεδιασμός, λογότυπα...
Μετά το διάλειμμα, συναντηθήκαμε πάλι στον γνωστό πια για εμάς χώρο και συνεχίσαμε το workshop μας.
Στο δεύτερο μέρος, ασχοληθήκαμε με την ψηφιακή παρουσίαση των πορτρέτων των μαθητών και καθηγητών της Γερμανικής Σχολής Αθηνών κατά την περίοδο 1938-1944, καθώς και με τον σχεδιασμό της ιστοσελίδας, που αποτελεί και τον τελικό στόχο του πρότζεκτ μας.
Ακολούθησε άλλη μία παρουσίαση, από την κυρία Μπράνκα Πάβλοβιτς, μοντέρ κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών. Το θέμα της ομιλίας της ήταν ο σχεδιασμός, το φορμάτ και η παρουσίαση των μαθητικών πορτρέτων, ειδικότερα όσον αφορά τη δημιουργία μικρού μήκους ταινιών σε μορφή βίντεο. Επίσης, μας έδωσε συμβουλές για τη δημιουργία και την επεξεργασία ενός βίντεο.
Στη συνέχεια, πήρε τον λόγο η κυρία Γκέστα Ρέβερ, διευθύντρια του Τμήματος Γραφιστικού Σχεδίου στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο. Η κυρία Ρέβερ μας μύησε στα μυστικά του σχεδιασμού ιστοσελίδων και μας εξήγησε όρους, όπως δομή, layout, σχεδιασμός και διαδικτυακή τυπογραφία.
Το workshop ολοκληρώθηκε στις 16:30, οπότε και πήραμε τον δρόμο της επιστροφής για το youth hostel μας, με πολλές νέες και πολύτιμες γνώσεις αλλά και έμπνευση για το πρότζεκτ μας.
18 Δεκεμβρίου 2019: Βερολίνο – Ημέρα ανάγνωσης και μελέτης στο Ομοσπονδιακό Αρχείο του Γερμανικού Κράτους και στη Βιβλιοθήκη για την Ιστορία της Εκπαίδευσης
«Οι ελλείψεις που παρουσιάζει το σχολικό μας αρχείο μάς οδήγησαν στο Ομοσπονδιακό Αρχείο του Γερμανικού Κράτους και στη Βιβλιοθήκη για την Ιστορία της Εκπαίδευσης, με σκοπό να διευρύνουμε τις ερευνητικές μας δραστηριότητες. Κατά την επίσκεψή μας στο Ομοσπονδιακό Αρχείο, αναζητήσαμε πληροφορίες για καθηγητές και μαθητές που ήταν καταχωρισμένοι στο αρχείο του σχολείου μας. Στη Βιβλιοθήκη για την Ιστορία της Εκπαίδευσης, ασχοληθήκαμε με σχολικά βιβλία από την περίοδο του εθνικοσοσιαλισμού. Πάνω απ’ όλα, εντύπωση και συνάμα φρίκη μάς προξένησε η φαινομενικά απρόσκοπτη διείσδυση της εθνικοσοσιαλιστής ιδεολογίας και προπαγάνδας στη διδακτική ύλη. Οι έρευνές μας ανέδειξαν και μια σειρά άλλα ερωτήματα: θα ήμασταν ως μαθητές σε θέση να διακρίνουμε ανάμεσα στην αλήθεια, στην ιδεολογία και στην προπαγάνδα, αν φοιτούσαμε εκείνη την εποχή στο σχολείο; Μάλλον όχι… Η μαθητική κοινότητα ήταν ανυπεράσπιστη απέναντι στο έργο της ναζιστικής κατήχησης. Κατά την παραμονή μας στο Βερολίνο ήταν, επομένως, σημαντικό να συμπεριλάβουμε στο πρόγραμμα μια επίσκεψη στο Ομοσπονδιακό Αρχείο και στη Βιβλιοθήκη για την Ιστορία της Εκπαίδευσης». (Θωμάς-Αλέξανδρος Καράλης, μαθητής της Γερμανικής Σχολής Αθηνών)
✎ Αγγελική-Μαρία Καραγιάννη και Αλεξάνδρα Ευθυμίου (μαθήτριες της Γερμανικής Σχολής Αθηνών)
Έρευνα στο Ομοσπονδιακό Αρχείο του Γερμανικού Κράτους
Στις 18 Δεκεμβρίου 2019, οι μαθήτριες και οι μαθητές της Γερμανικής Σχολής Αθηνών χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και επισκέφθηκαν δύο διαφορετικούς χώρους: το Ομοσπονδιακό Αρχείο του Γερμανικού Κράτους και την Ερευνητική Βιβλιοθήκη για την Ιστορία της Εκπαίδευσης. Στόχος των επισκέψεων ήταν η έρευνα των αρχείων και η αναζήτηση πληροφοριών που συνδέονται με τη Γερμανική Σχολή Αθηνών κατά την περίοδο του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου.
Στο Ομοσπονδιακό Αρχείο, η έρευνα διεξήχθη από τρεις μαθητές της ομάδας, μαζί με την καθηγήτριά τους, την κυρία Στρουτύνσκι. Πρώτα απ’ όλα, στα χέρια των μαθητών παραδόθηκαν τρεις φάκελοι με αρχειακό υλικό της εποχής. Μεταξύ άλλων, περιείχαν πληροφορίες για τα οικονομικά της Γερμανικής Σχολής Αθηνών, την αλληλογραφία του τότε διευθυντή με το Υπουργείο Εξωτερικών της ναζιστικής Γερμανίας, καθώς και κάποιους σχολικούς ελέγχους μαθητών από την περίοδο της Κατοχής. Στη συνέχεια, ακολούθησε στοχευμένη αναζήτηση πληροφοριών στο αρχείο με τα μικροφίλμ.
Πηγή: Βιβλιοθήκη για την Ιστορία της Εκπαίδευσης, Δεκέμβριος 2019, φωτογραφικό αρχείο «Η ΓΣΑ θυμάται»
Η διαδικασία συλλογής σημαντικών πληροφοριών για την ιστορία της Γερμανικής Σχολής Αθηνών κατά την περίοδο της Κατοχής δεν ήταν εύκολη, αφού το αρχειακό υλικό που τέθηκε στη διάθεσή μας περιλάμβανε πληροφορίες οι οποίες αφορούσαν γερμανικά σχολεία απ’ όλο τον κόσμο και ποικίλες χρονικές περιόδους. Παρ’ όλα αυτά, το Ομοσπονδιακό Αρχείο εντυπωσίασε ιδιαίτερα τους μαθητές. Διαβάζοντας συγγράμματα της εποχής, οι μαθητές σχημάτισαν διαφορετική εικόνα για το παρελθόν του σχολείου τους, αφού στα χέρια τους έφτασαν αυθεντικές πηγές, συγκλονιστικές μαρτυρίες για την κατάσταση και την καθημερινότητα του σχολείου στα χρόνια της Κατοχής, αλλά και νωρίτερα. Εξίσου εντυπωσιακή αλλά και πρωτόγνωρη για τους μαθητές ήταν η ενασχόληση με αρχεία σε μορφή μικροφίλμ. Τελικά, η άμεση επαφή με το υλικό μιας άλλης εποχής κατάφερε να τους ταξιδέψει σε παλιότερα χρόνια και τους βοήθησε να συνειδητοποιήσουν την άμεση σύνδεσή τους με το παρελθόν.
Πηγή: Βιβλιοθήκη για την Ιστορία της Εκπαίδευσης, Δεκέμβριος 2019, φωτογραφικό αρχείο «Η ΓΣΑ θυμάται»
Παράλληλα, οι άλλοι οκτώ μαθητές της ομάδας επισκέφθηκαν τη Βιβλιοθήκη, μαζί με τις καθηγήτριές τους, την κυρία Κουμεντάκου και την κυρία Βίζινγκερ. Εκεί, παρακολούθησαν μια ξενάγηση στους διάφορους χώρους της Βιβλιοθήκης, όπου συντηρούνται βιβλία από το 1492 μέχρι και σήμερα. Στη συνέχεια, πήραν στα χέρια τους βιβλία και δημοσιεύματα της εποχής του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου και μελέτησαν το περιεχόμενό τους. Κάθε μαθητής ανέλαβε από ένα ξεχωριστό γραπτό ντοκουμέντο με διαφορετικό θέμα. Τα περισσότερα ήταν εφημερίδες και σχολικά βιβλία της εποχής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έδειξαν οι μαθητές για τα βιβλία της Βιολογίας, των Μαθηματικών και της Ιστορίας, όπου καθρεφτίζεται η απάνθρωπη κοσμοθεωρία του ναζιστικού καθεστώτος.
Η μελέτη των διαφόρων βιβλίων ενθουσίασε μεν τους μαθητές, αλλά συγχρόνως τους σόκαρε και τους έκανε να προβληματιστούν. Είναι πράγματι συνταρακτικό να διαπιστώνεις την έκταση της κατήχησης και την προσπάθεια του ναζιστικού καθεστώτος να διαποτίσει τους νέους με τις απάνθρωπες ιδέες του εθνικοσοσιαλισμού. Επιπροσθέτως, οι μαθητές της ομάδας μας είχαν την ευκαιρία να συλλέξουν χρήσιμο υλικό για την έρευνά τους.
