Ραγκούσα, 3 Ιουλίου 1934

Αγαπημένη μου Γκρέτε,

Πόσο θα ’θελα να σου μιλήσω πριν από το ταξίδι μου. Πέρασα και από το σπίτι του Διαμαντόπουλου, για να μάθω αν ήσουν εκεί, αλλά δεν είχες επιστρέψει ακόμα. Έχεις έρθει τόσο κοντά μου και θα έδινα τα πάντα, για να πάρω μαζί μου τα τρυφερά και σοφά σου λόγια, να σε χαϊδέψω για μια τελευταία φορά προτού φύγω. Ένας θεός ξέρει πότε θα ανταμώσουμε ξανά. Μου υπόσχεσαι να μη με ξεχάσεις; Από την τελευταία μας συνάντηση, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν καλά για μένα. Σου είχα πει ότι θα έμενα στο σχολείο για άλλη μία χρονιά. Όμως, οκτώ μέρες αργότερα απολύθηκα, όπως προβλέπεται από τις ισχύουσες διατάξεις, αλλά όχι και τόσο έντιμα από ανθρώπινη άποψη, διότι οι προφορικές εξηγήσεις οι οποίες μου δόθηκαν ήταν μάλλον διαφορετικές από τις πολιτικές σκοπιμότητες που εξυπηρετούσε η συνεδρίαση του συλλόγου διδασκόντων.

Ο λόγος της απόλυσης δεν είναι άλλος από την περίφημη Παράγραφο περί Αρίων, διότι ένας από τους παππούδες μου ήταν Εβραίος. Δεν έτυχε να σου το αναφέρω μέχρι τώρα. Βλέπεις, το θεωρούσα και το θεωρώ επουσιώδες. Δεν φαντάζεσαι πόσο έχει κλονιστεί το εθνικό μου φρόνημα ως Γερμανού. Ίσως φταίει και η υπεροψία μου. Ποτέ δεν μου πέρασε από το μυαλό ότι θα με άγγιζαν οι διατάξεις, πόσο μάλλον αφού ο νόμος με προστατεύει ως βετεράνο του πολέμου. Να όμως που ένα αμοραλιστικό ρεύμα, πιο παπικό και από τον ίδιο τον πάπα, έκρινε αθέμιτη την παραμονή μου στη Γερμανική Σχολή.

Σήμερα, κανείς πια δεν θα τολμούσε να πάρει το μέρος μου. Είναι να ντρέπεσαι! Μολονότι επισήμως έχω απολυθεί, κατάφερα τουλάχιστον να μείνω προσωρινά στο σχολείο υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης, αλλά με μηνιαία σύμβαση και για ακαθόριστο χρονικό διάστημα κατά το επόμενο σχολικό έτος.

Επομένως, κατά πάσα πιθανότητα θα επιστρέψω στην Αθήνα, αν και δεν ξέρω για πόσο καιρό. Αναρωτιέμαι τι άλλες προοπτικές έχω και πώς θα καταφέρω να εξασφαλίσω ένα αξιοπρεπές μέλλον στην Αθήνα. Περιττό να σου πω, λατρευτή μου Γκρέτε, πόσο δύσκολο είναι κάτι τέτοιο, όταν έχεις μάλιστα να αντιμετωπίσεις τόσο σκληρή αντίσταση και αναίτια μοχθηρία. Ξέρω πως έχεις την ευαισθησία να καταλάβεις σε τι κατάσταση βρίσκομαι και πόσο βαθιά επίδραση έχουν τέτοιου είδους ανείπωτες αναισχυντίες στον εύθραυστο ψυχισμό μου και στην ανάγκη μου για αγνές και καθαρές ανθρώπινες σχέσεις. Δεν φαντάζεσαι πόσο σε χρειαζόμουν τις τελευταίες μέρες, διότι ξέρω ότι με καταλαβαίνεις. Όταν επιστρέψω στην Αθήνα, θα πρέπει αναγκαστικά να μοιραστώ το σπιτάκι μου με έναν συνάδελφο, διότι δεν μπορώ να καλύψω τα έξοδα μόνος μου, μιας και κινδυνεύω να βρεθώ από τη μια στιγμή στην άλλη χωρίς δουλειά. Πολύ φοβάμαι ότι η όλη κατάσταση θα έχει υπερβολικό αντίκτυπο στη συνύπαρξη και στην ελευθερία μας. Τι φρίκη να ζούμε σ’ έναν κόσμο του φαίνεσθαι!

Σε παρακαλώ, μην κάνεις λόγο σε κανέναν γι’ αυτό το γράμμα. Γράψε μου, όμως, αγαπημένη μου, στο πατρικό μου (Φλις-Στράσε 113, Μπράουνσμπεργκ, Ανατολική Πρωσία). Και τι δεν θα ’δινα να χαϊδέψω τα μεταξένια σου μαλλιά και τ’ απαλά σου στήθη. Να προσέχεις τον εαυτό σου όσο μπορείς. Σ’ αγαπώ! Προχωράς καλά με τη δουλειά; Πόσο θα ’θελα να είμαι κοντά σου!

Δικός σου,

Ερνστ