Αρχική / Πρόσωπα/Πορτρέτα / Μαθήτριες και Μαθητές / Γιόχαν / Ματιές στο σχολικό αρχείο
Εδώ θα βρείτε την έκθεση ιδεών του Γιόχαν για τις απολυτήριες εξετάσεις του 1939 στο μάθημα της γερμανικής γλώσσας, με θέμα «Οι γιορτές ως μορφή έκφρασης μιας κοινότητας».
✎ Μεταγραφή χειρογράφου: Αγγελική-Μαρία Καραγιάννη, Αλεξάνδρα Ευθυμίου, Θωμάς-Αλέξανδρος Καράλης
Σελίδα 1
Απολυτήριες εξετάσεις1939
Έκθεση ιδεών στο μάθημα της γερμανικής γλώσσας
Οι γιορτές ως μορφή έκφρασης μιας κοινότητας
Κάθε άνθρωπος έχει πού και πού την ανάγκη να χαλαρώσει μετά τη δουλειά και να περάσει μια όμορφη βραδιά γιορτάζοντας είτε συντροφιά με καλούς φίλους είτε μόνος του, για να ξεχαστεί από τις σκοτούρες και τα βάρη της καθημερινότητας. Γι’ αυτό κάνει μια γιορτή στο σπίτι του και καλεί τους φίλους του, βάζοντας τα δυνατά του να τους περιποιηθεί. Αφού καθίσουν για λίγη ώρα όλοι μαζί, οι φίλοι ευχαριστούν τον οικοδεσπότη για τη φιλοξενία και τον καληνυχτίζουν.
Σελίδα 2
Όμως, ο οικοδεσπότης υποψιάζεται ότι οι επισκέπτες του δεν θα έφευγαν από τόσο νωρίς αν…
Αν τι; Σπάζει το κεφάλι του να καταλάβει για ποιον λόγο δεν αισθάνθηκαν άνετα στο σπίτι του. Αναρωτιέται μήπως δεν ήταν αρκετό το φαγητό ή αν τα ποτά δεν ήταν αρκετά παγωμένα. Παρ’ όλα αυτά, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα έκανε όλα σωστά. Επομένως, μάλλον κάτι άλλο έφταιγε. Κι έτσι ήταν πράγματι. Ο οικοδεσπότης δεν είχε σκεφτεί ότι για την επιτυχία μιας γιορτής δεν αρκεί μόνο το φαγητό και το ποτό, αλλά χρειάζεται και ζεστασιά, καλή ατμόσφαιρα και ένα σωρό μικρές λεπτομέρειες, που αν και συνήθως περνούν απαρατήρητες από τους καλεσμένους, δεν παύουν να δίνουν σε κάθε εκδήλωση την απαραίτητη εορταστική πινελιά.
Σελίδα 3
Για παράδειγμα, φτάνει να σκεφτεί κανείς πόσο ομορφαίνει ένα δωμάτιο απλώς και μόνο με μια ανθοδέσμη. Το μάτι σκαλώνει στο βάζο με τα λουλούδια και αγαλλιάζει, μάλλον υποσυνείδητα, από την παρουσία του συγκεκριμένου αντικειμένου. Καμιά φορά, ακόμα και η διάταξη των επίπλων αρκεί για να προσδώσει στον χώρο νέα όψη και να συμβάλει καθοριστικά στην εορταστική ατμόσφαιρα.
Όπως βλέπουμε, λοιπόν, οι μικρές λεπτομέρειες είναι αυτές που δίνουν την ιδιαίτερη νότα σε μια γιορτή. Ασφαλώς, κάτι τέτοιο μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με την ενεργό συμμετοχή της οικογένειας του οικοδεσπότη. Η συνεργασία είναι απαραίτητη προϋπόθεση, για να θεωρηθεί επιτυχημένη μια γιορτή.
Πολλοί πιστεύουν ότι, επειδή είναι πάμπλουτοι, μπορούν να δίνουν δεξιώσεις, όπου τα πάντα ρέουν άφθονα, ώστε κανένας από τους καλεσμένους να μη μείνει δυσαρεστημένος. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ένα τέτοιο σκεπτικό είναι τελείως εσφαλμένο.
Σελίδα 4
Το χρήμα δεν αρκεί από μόνο του για την επιτυχία μιας γιορτής. Πολλές φορές, οι πλούσιοι έχουν την τάση να επιδεικνύουν τα αγαθά τους. Κι όμως, μπορεί κάποιοι από τους καλεσμένους να μη ζουν με τόσες ανέσεις και να αισθάνονται ότι δεν τους σηκώνει το περιβάλλον, με αποτέλεσμα να μην υπονομεύεται μόνο η προσδοκώμενη ευχάριστη ατμόσφαιρα, αλλά προπάντων η αίσθηση της κοινότητας, η κοινή συναισθηματική σύνδεση.
Εξίσου σημαντικό ρόλο σε μια γιορτή έχουν η επιλογή και η σύνθεση των καλεσμένων. Οι καλεσμένοι πρέπει να καταλαβαίνουν και να εκτιμούν ο ένας τον άλλο.
Επομένως, οι κατ’ οίκον συνεστιάσεις καλό είναι να διακρίνονται από απλότητα, ζεστασιά και αισθήματα οικειότητας. Προπάντων, ο οικοδεσπότης πρέπει να περιποιείται τους καλεσμένους με την καρδιά του, και να μην τους φέρνει σε δύσκολη θέση, επιδεικνύοντας τα πλούτη του.
Σελίδα 5
Ασφαλώς, οι γιορτές δεν περιορίζονται μόνο στο οικιακό περιβάλλον. Παντού προσφέρονται δεκάδες ευκαιρίες, για να περάσουμε ευχάριστα τη βραδιά μας, όπως η παρακολούθηση ενός θεατρικού έργου ή μιας όπερας. Σαγηνευμένοι από την αστραφτερή πολυτέλεια και την επίσημη περιβολή, αφηνόμαστε να παρασυρθούμε από τη γιορτινή ατμόσφαιρα, η οποία μένει για καιρό χαραγμένη στη μνήμη μας. Επίσης, η μουσική λειτουργεί στο ακροατήριο σαν γέφυρα ψυχικής επικοινωνίας και συμβάλλει στη δημιουργία μιας συναισθηματικής κοινότητας.
Ας εξετάσουμε, όμως, τις εορταστικές εκδηλώσεις στον επαγγελματικό κόσμο, είτε πρόκειται για εργοστάσια είτε για ναυπηγεία, εμπορικούς οίκους ή σχολεία. Σε παλαιότερες εποχές, οι ταξικές διαφορές ήταν κάτι παραπάνω από εμφανείς. Ο διευθυντής ή ο ιδιοκτήτης μιας εταιρείας θεωρούνταν πάντοτε ανώτερο ον,
Σελίδα 6
και κανείς δεν τολμούσε να του σηκώσει κεφάλι. Σήμερα, οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι έχουν έρθει πιο κοντά ως άνθρωποι, όπως καταδεικνύουν ξεκάθαρα και οι εταιρικές γιορτές, όπου οι δύο πλευρές συνυπάρχουν και γλεντοκοπούν ως μέλη μιας κοινότητας, ανεξάρτητα από την κοινωνική τάξη και τον επαγγελματικό τίτλο, αν και προϋπόθεση γι’ αυτές τις κοινές συναθροίσεις είναι η ύπαρξη ενός κατάλληλου και όμορφου χώρου.
Υπάρχει, όμως, και ένα άλλο είδος εορταστικών εκδηλώσεων, όπου το αίσθημα της κοινότητας εκφράζεται πολύ πιο ουσιαστικά απ’ ό,τι στις προαναφερόμενες περιπτώσεις. Φέρνω στον νου μου τις εθνικές γιορτές του γερμανικού λαού.
Σαν ένα σώμα, εκατοντάδες χιλιάδες Γερμανοί στέκονται παρατεταγμένοι σε στοίχους μπροστά από την Καγκελαρία του Ράιχ. Με ένα στόμα, φωνάζουν όλοι μαζί το όνομα του Φύρερ,
Σελίδα 7
επευφημούν τα λόγια του με μία φωνή και γιορτάζουν μαζί του με μία ψυχή. Να πώς εκφράζεται το αίσθημα της εθνοφυλετικής κοινότητας ή, για την ακρίβεια, του ίδιου του έθνους!
Πριν από το 1933 υπήρχαν στη Γερμανία πάνω από τριάντα πολιτικές παρατάξεις, καθεμιά με τις δικές της γιορτές, τον δικό της τόπο συνάθροισης και τον δικό της «Φύρερ». Το γερμανικό έθνος ήταν κατακερματισμένο σε δεκάδες κομμάτια, με αποτέλεσμα να έχει ξεμάθει να γιορτάζει με εθνική ομοψυχία και αξιοπρέπεια.
Η μεγάλη ανατροπή ήρθε το 1933. Το χάος του πολυκομματισμού έλαβε τέλος και τη θέση του πήρε το κοινό συμφέρον του έθνους. Θα έλεγε κανείς ότι η αλλαγή σημειώθηκε σχεδόν αναπάντεχα. Ό,τι παλαιότερα θεωρούνταν ανέφικτο, έγινε ξάφνου πραγματικότητα.
Σελίδα 8
Στα Κομματικά Συνέδρια της Νυρεμβέργης συνέρρεαν εκατομμύρια Γερμανοί συμπατριώτες. Όσοι δεν είχαν την τύχη να παρευρεθούν στις γιορτές του έθνους, συγκεντρώνονταν γύρω από τα ραδιόφωνα και συμμετείχαν έστω εξ αποστάσεως στις πανηγυρικές εκδηλώσεις, γεγονός που δημιούργησε ισχυρούς δεσμούς ανάμεσα σε όλους τους συντρόφους του έθνους μας. Μπορούμε να πούμε ότι το γερμανικό έθνος γιόρταζε σύσσωμο. Και ξέρει καλά να γιορτάζει! Εδώ βρίσκει εφαρμογή η λαϊκή ρήση που λέει να σμίγεις άφοβα με όσους τραγουδούν, αφού μόνο οι κακοί άνθρωποι δεν ξέρουν από τραγούδια. Οι άνθρωποι, οι οποίοι διακρίνονται από τόσο ενωτικά αισθήματα, δεν μπορεί να είναι τόσο μοχθηροί και απολίτιστοι όσο θέλουν να παρουσιάζουν τους Γερμανούς οι εχθροί του έθνους.
Δεν υπονοώ σε καμία περίπτωση ότι ο χαρακτήρας του γερμανικού έθνους διαμορφώνεται μέσα από γιορτές και πανηγυρισμούς. Ωστόσο, οι γιορτές, τα λαϊκά πανηγύρια ή οποιεσδήποτε
Σελίδα 9
άλλες δημόσιες εκδηλώσεις αναδεικνύουν το αίσθημα της κοινότητας, πράγμα απαραίτητο για τη διαφύλαξη του έθνους μας. Η απουσία αυτού του αισθήματος, όπως συνέβαινε στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, θα οδηγούσε πολύ σύντομα στην ίδια αποτυχία που σημάδεψε το έθνος μας εκείνα τα χρόνια.
Ωστόσο, θα ήταν λάθος να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι το αίσθημα της κοινότητας βρίσκει την έκφραση του μόνο σε γιορτές και πανηγυρισμούς. Το αίσθημα αυτό ενυπάρχει στο γερμανικό έθνος, και το μόνο που χρειάζεται είναι να αφυπνιστεί, ώστε να αποτελέσει κτήμα ολόκληρου του έθνους και του καθενός ξεχωριστά, χωρίς να είναι βάρος, αλλά ευχάριστη ενασχόληση.
Οι ίδιες οι γιορτές αποτελούν απλώς έκφραση της ενότητας που έχει κατακτηθεί με σκληρούς αγώνες.
