Σε γνωρίσαμε μέσα από το βιογραφικό σου σημείωμα και την έκθεσή σου για τις απολυτήριες εξετάσεις. Αν ήσουν σήμερα μαθητής της Γερμανικής Σχολής Αθηνών, θα είχαμε την ευκαιρία να γνωριστούμε και από κοντά. Μάλιστα πιθανώς να ήμασταν συμμαθητές ή ακόμα και φίλοι. Όταν όμως διαβάσαμε αυτά που γράφεις, αναρωτηθήκαμε αν θα θέλαμε πράγματι να σε έχουμε φίλο. Οι απόψεις και οι πεποιθήσεις σου συμβαδίζουν με την ατμόσφαιρα, το γενικό κλίμα και τις αντιλήψεις εκείνης της εποχής, αλλά στις μέρες μας χαρακτηρίζονται ακραίες και επικίνδυνες – και μάλιστα δικαιολογημένα, διότι σήμερα γνωρίζουμε πού οδήγησαν αυτού του είδους οι ιδέες και αντιλήψεις. Παρ’ όλα αυτά, ελπίζουμε ότι δεν ήσουν σαν τους άλλους. Ελπίζουμε ότι εξαναγκάστηκες να γράψεις όλες αυτές τις ανοησίες υπέρ του Χίτλερ, ότι δεν πίστευες στη ναζιστική ιδεολογία και δεν την υποστήριζες.

Πώς θα μπορούσες να έχεις διαφορετική γνώμη από την άποψη της πλειονότητας του γερμανικού λαού; Έζησες σε μια σκοτεινή και απάνθρωπη εποχή, βασισμένη στην προπαγάνδα, στον φόβο, στη βία και στη τρομοκρατία. Επομένως, μάλλον ήταν εξαιρετικά δύσκολο για έναν έφηβο σαν και σένα να ξεφύγει από μια τέτοια κατάσταση. Όσο περισσότερο αναλογιζόμαστε τη ζωή σου στα χρόνια του ναζισμού, τόσο δυσκολευόμαστε να δώσουμε απάντηση στο ερώτημα αν είσαι ένοχος. Είσαι συνυπεύθυνος για τις φρικαλεότητες και τις θηριωδίες των Γερμανών στα χρόνια του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου; Εκατομμύρια νέοι, όπως κι εσύ τότε, έζησαν στα παιδικά τους χρόνια την παράνοια του ναζισμού, ενώ οι περισσότεροι απ’ αυτούς στάλθηκαν αργότερα στο μέτωπο. Ήταν ένοχοι ή μήπως έπεσαν θύματα ενός εγκληματικού καθεστώτος; Όπως και να ’χει, πάντως, η ζωή τους σφραγίστηκε ή καταστράφηκε ολοκληρωτικά από τη ναζιστική ιδεολογία.

Αν σε συναντούσαμε σήμερα, θα είχαμε να σου κάνουμε κι ένα σωρό άλλες ερωτήσεις. Για παράδειγμα, θέλουμε να μάθουμε πως ήταν η ζωή στην Αθήνα και η σχολική καθημερινότητα στη Γερμανική Σχολή στα χρόνια της Κατοχής. Βλέπεις, δυσκολευόμαστε να φανταστούμε την Ελλάδα και ιδίως το σχολείο μας κάτω από τη σβάστικα. Ασφαλώς, έχουμε δει φωτογραφίες από εκείνα τα χρόνια, από τις εγκαταστάσεις της Γερμανικής Σχολής Αθηνών και από τους μαθητές και τις μαθήτριες του σχολείου – ασπρόμαυρα στιγμιότυπα, που ανήκουν για εμάς σ’ ένα πολύ μακρινό παρελθόν.

Είναι όμως αλήθεια; Ανήκει πράγματι ο Β′ Παγκόσμιος Πόλεμος σ’ ένα τόσο μακρινό παρελθόν; Κάποιοι από τους μάρτυρες εκείνης της φρικτής εποχής είναι ακόμα ζωντανοί. Άλλωστε, από τα χρόνια του πολέμου δεν μας χωρίζουν πάνω από τρεις γενιές.

Μαθητές και μαθήτριες, καθηγητές και καθηγήτριες, Έλληνες και Γερμανοί μοιράζονταν μεταξύ τους τη σχολική καθημερινότητα, όπως ακριβώς κι εμείς σήμερα. Όλοι τους ήταν άνθρωποι σαν κι εμάς, ο καθένας με τα όνειρα, τις προσδοκίες, τους φόβους και τις ελπίδες του. Αναρωτιόμαστε πώς ήταν τότε οι σχέσεις σου με τους Έλληνες και τους Γερμανούς συμμαθητές σου. Όπως και να το κάνουμε, οι δύο λαοί ήταν αντίπαλοι στον πόλεμο. Κατά πόσο μπορούσαν να υπάρξουν εν καιρώ πολέμου αληθινές φιλίες ανάμεσα σε Έλληνες και Γερμανούς;

Επίσης, αναρωτιόμαστε πώς θα ένιωθες αν σου δινόταν η ευκαιρία να επισκεφτείς τη σημερινή Γερμανική Σχολή Αθηνών. Τι ιστορίες θα είχες να μας αφηγηθείς από τα μαθητικά σου χρόνια;

Ομολογουμένως, οι διαφορές που χωρίζουν τη δική μας από τη δική σου γενιά είναι αναρίθμητες. Παρ’ όλα αυτά, οι νέοι κάθε εποχής έχουν χρέος να αναμετριούνται με το παρελθόν, ώστε να μην επαναλάβουν τα λάθη των προηγούμενων γενιών.