Αρχική / Η ιστορία συγκινεί / Κορυφαίες στιγμές / 10.06.2015 Συνάντηση με τον Αργύρη Σφουντούρη, επιζώντα της Σφαγής του Διστόμου
10 Ιουνίου 2015 l Συνάντηση με τον Αργύρη Σφουντούρη, επιζώντα της Σφαγής του Διστόμου
Οι μαθητές και οι μαθήτριες της 10ης τάξης της ΓΣΑ μίλησαν με τον κύριο Σφουντούρη για τις τραυματικές μνήμες του από τη Σφαγή του Διστόμου στις 10 Ιουνίου 1944, για τη ζωή μετά την επιβίωση, για τα νεανικά του χρόνια στην Ελβετία, την ενοχή και τη διαχείριση του παρελθόντος, την ιστορική ευθύνη στην ενωμένη Ευρώπη και τις ελληνογερμανικές σχέσεις.
✎ Αντρέας Τσάσελ
Μαθαίνοντας από συναντήσεις με επιζώντες
Εκείνη τη μέρα διαπράχθηκε στο όνομα του Γερμανικού Ράιχ ένα από τα χειρότερα εγκλήματα στην ιστορία του 20ού αιώνα. Μέχρι σήμερα, η σφαγή των κατοίκων του Διστόμου εξακολουθεί να παραμένει εντελώς άγνωστη στη Γερμανία και δεν αναφέρεται σε κανένα σχολικό βιβλίο. Πρόκειται για ένα ιστορικό γεγονός που με συγκλονίζει και με απασχολεί ολοένα και περισσότερο. Από τη στιγμή που έμαθα για το Δίστομο και, προπάντων, από τότε που συζητήσαμε για τη σφαγή των κατοίκων του στο μάθημα της Ιστορίας, γεννήθηκε μέσα μου η ανάγκη να επισκεφθώ αυτόν τον μαρτυρικό τόπο.
Το πρόγραμμα ανταλλαγών με το Λύκειο Διστόμου μας έδωσε την ευκαιρία όχι μόνο να γνωρίσουμε την κωμόπολη της Βοιωτίας και την ιστορία της, αλλά και να αναπτύξουμε φιλίες με τους μαθητές και τις μαθήτριες μιας κοινότητας με βαρύ ιστορικό φορτίο.
Μαζί με τη μαθητική ομάδα από το Λύκειο Διστόμου, τα παιδιά της τάξης μας είχαν την ευκαιρία να εμβαθύνουν στην ιστορία του τόπου και, προπάντων, να μάθουν όλα όσα συνέβησαν εδώ στα χρόνια της γερμανικής κατοχής. Αφού παρακολουθήσαμε όλοι μαζί δύο πολύ ενδιαφέροντα και συγκλονιστικά ντοκιμαντέρ, το Δίστομο και Ένα τραγούδι για τον Αργύρη, είχαμε την τιμή να συναντηθούμε και να συζητήσουμε με τρεις επιζώντες.
Πηγή: Φωτογραφικό αρχείο από τη συνάντηση μαθητών της ΓΣΑ και του ΓΕΛ Διστόμου, 2015
Η συνάντηση με τον κύριο Σφουντούρη με συγκίνησε βαθιά και συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο αξέχαστες και ξεχωριστές στιγμές των μαθητικών μου χρόνων. Επίσης, η συζήτηση μαζί του υπήρξε ιδιαίτερα διαφωτιστική. Ο κύριος Σφουντούρης είναι ένας από τους ελάχιστους επιζώντες της αποτρόπαιας ομαδικής σφαγής. Εκτός από τους γονείς του, αλλά τριάντα συγγενικά του πρόσωπα δολοφονήθηκαν άγρια στις 10 Ιουνίου 1944. Παρά τη βίαιη απώλεια της οικογένειάς του, τη στέρηση της παιδικής του ηλικίας και των ονείρων του, κατάφερε να συνεχίσει τη ζωή του και να διαπρέψει στην Ελβετία ως αστροφυσικός, εκπαιδευτικός και ποιητής.
Μετά το τέλος των εκδηλώσεων μνήμης στις 10 Ιουνίου 2015, συναντηθήκαμε με τον κύριο Σφουντούρη στη Μονή Οσίου Λουκά, γύρω στα δέκα χιλιόμετρα από το Δίστομο. Μάλιστα η συνάντηση κίνησε και το ενδιαφέρον ενός συνεργείου του τηλεοπτικού καναλιού της Βουλής, το οποίο βιντεοσκόπησε ολόκληρη τη συζήτηση. Από την πρώτη κιόλας στιγμή που γνώρισα από κοντά τον κύριο Σφουντούρη, ένιωσα την καρδιά μου να χτυπά δυνατά. Πώς να αντικρίσεις κάποιον που αναγκάστηκε να βιώσει τόσα δεινά στη ζωή του; Ένιωθα ντροπή και περηφάνια μαζί. Ντροπή για τις ανείπωτες θηριωδίες των Γερμανών στα χρόνια της Κατοχής, περηφάνια και τιμή για τη σπάνια τύχη να γνωρίσω από κοντά έναν τόσο σπουδαίο άνθρωπο, ο οποίος αγωνίζεται εδώ και περισσότερα από είκοσι χρόνια ενάντια στη λήθη και παλεύει να φέρει στο φως την ιστορική αλήθεια.
Πηγή: Φωτογραφικό αρχείο από τη συνάντηση μαθητών της ΓΣΑ και του ΓΕΛ Διστόμου, 2015
Η συζήτηση με τον κύριο Σφουντούρη ήταν άκρως ενδιαφέρουσα και συναρπαστική. Με τους ευγενικούς και καταδεκτικούς τρόπους του, μας ενθάρρυνε να του θέσουμε ακόμα και προσωπικές ερωτήσεις. Είχαμε αντίκρυ μας έναν άνθρωπο με το σπάνιο χάρισμα να εμπνέει και να συγκινεί τους ανθρώπους της ηλικίας μας. Μια από τις πρώτες ερωτήσεις που του έκανα ήταν αν είχε ποτέ την ευκαιρία να συνομιλήσει με κάποιον πρώην Γερμανό στρατιώτη της Βέρμαχτ για τη Σφαγή του Διστόμου. Εκείνος απάντησε αρνητικά και πρόσθεσε πως δεν θα ήθελε κάτι τέτοιο, εκτός και αν ο άλλος έπαιρνε την πρωτοβουλία να του μιλήσει και να του ζητήσει συγχώρεση. Σε αυτή την περίπτωση, θα δεχόταν τη συγγνώμη του. Μάλιστα θα ένιωθε μεγάλη ανακούφιση αν βρισκόταν τουλάχιστον ένας Γερμανός στρατιώτης να δείξει ειλικρινή μεταμέλεια για τα ναζιστικά εγκλήματα της Κατοχής.
Όταν τον ρώτησα τι αποζημίωση θα θεωρούσε δίκαιη για τα εγκλήματα πολέμου των Γερμανών στην Ελλάδα, η απάντησή του με εξέπληξε. «Το ύψος των χρηματικών αποζημιώσεων είναι το λιγότερο που με ενδιαφέρει. Αν η ελληνική και η γερμανική κυβέρνηση έρθουν σε κάποιου είδους συμφωνία, ασφαλώς και θα την υποστηρίξω. Θα ήταν μια συμβολική χειρονομία». Για τον κύριο Σφουντούρη, σημασία δεν έχει τόσο το ύψος των πολεμικών αποζημιώσεων όσο η αναγκαιότητα να αναγνωριστούν από το γερμανικό κράτος τα ναζιστικά εγκλήματα πολέμου στην Ελλάδα».
Πηγή: Φωτογραφικό αρχείο από τη συνάντηση μαθητών της ΓΣΑ και του ΓΕΛ Διστόμου, 2015
Τέλος, ρωτήσαμε τον κύριο Σφουντούρη αν έχει κάποιο μήνυμα για τη γενιά μας. «Μην πάψετε ποτέ να ασχολείστε με αυτό το κεφάλαιο», αποκρίθηκε, «έστω και αν δεν το ζήσατε από πρώτο χέρι. Αν δεν αλλάξει ο κόσμος, πολύ σύντομα μπορεί να ζήσετε κι εσείς παρόμοιες θηριωδίες. Αγωνιστείτε για την ειρήνη!»
Η διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη για την ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία των λαών. Χωρίς μνήμη, είναι πολύ πιθανό να επαναλάβουμε τα λάθη και τα εγκλήματα των προγόνων μας. Σε όλη του τη ζωή, ο Αργύρης Σφουντούρης δεν έπαψε στιγμή να παλεύει ενάντια στη λήθη. Με τον πολύχρονο αγώνα του για δικαιοσύνη, ειρήνη και αλήθεια αλλά και με τα ενθαρρυντικά και συγκινητικά λόγια του, αναδείχθηκε στα μάτια μου σε αληθινό ήρωα. Τον ευχαριστώ πολύ!
Πηγή: Φωτογραφικό αρχείο από τη συνάντηση μαθητών της ΓΣΑ και του ΓΕΛ Διστόμου, 2015
